|
0ι τρεις τρόποι διαπαιδαγώγησης
0 δημοκρατικός (ή κοινωνική ολοκλήρωση) τρόπος χειρισμού διαπαιδαγώγησης .
Η
επιρροή του περιβάλλοντος-
περίγυρου στην ανάπτυξη του εγκεφάλου
είχαν ερευνήσει Αμερικανοί
την δεκαετία του 70 στο University
of
California
in
Berkeley... Αν μπορούσε να γνωρίζει κάποιος , τι πορεύεται στους εγκεφάλους παραμελημένων παιδιών και τι συνοδεύει τον άνθρωπο ως το βαθύ γήρας, αν μπορούσε να είναι ευδιάκριτο , ποιοι αποτυχημένοι χειρισμοί οδηγούν τον εγκέφαλο, έτσι που ο ενήλικος άνθρωπος, κάποτε, ξαφνικά, γίνεται ψυχικά ασθενής- ίσως τότε μόνο μπορεί κάποιος να επιχειρήσει, ώστε να επιστρέψει ο εγκέφαλος πάλι στην κανονική του θέση. …. ΄0πως αναφέραμε ένα ελκυστικό περιβάλλον ( περίγυρος) και κοινωνική ενδιάμεση αλληλεπίδραση επιδρά αναζωογονητικά . Επειδή τα στίγματα της παιδικής ηλικίας διαμορφώνουν την ανάπτυξη του εγκέφαλου, από τις γνώσεις πειραμάτων επάνω σε ποντικούς της αναφερόμενης ερευνήτριας ελπίζουν να βρεθούν στον εγκέφαλο των πιλοτικών ζώων στίγματα παιδικών τραυμάτων. Οι εργασίες της ερευνήτριας που είναι μία οπτασία και θα μπορούσαν οι γνώσεις των ψυχολόγων, παιδαγωγών και ερευνητών του εγκεφάλου να ενώσουν για μια νέα θεραπεία. για τους παιδαγωγούς. Απεγνωσμένοι παιδαγωγοί ανακάλυψαν την έρευνα του εγκεφάλου. Τι οφείλουν λοιπόν να διδάξουν; Με ποια μέθοδο διδασκαλίας; Πόσο μακριά φθάνει η αγωγή; 0 τομέας της Neurodidaktik ανθίζει . Η ερευνήτρια Anna Katharina Braun, στην έρευνά της αναζητά για τα στίγματα της νεανικής ηλικίας. Anna Katharina Braun: Die Suche nach der Narben der Kindheit, in die: ZEIT, Αμβούργο, 31.10.2002, S. 30. Το ίδιο και ο Νeurobiologe Henning Scheich, Magdeburg, αξιώνει περισσότερη επιρροή της έρευνας του εγκεφάλου στην παιδαγωγική, βλέπε: FOKUS. Das moderne Nachrichtenmagazin, 43/2002,S.84. 0 συμπολίτης μας Βασίλειος Φθενάκης, πανεπιστημιακός από το Μόναχο, προτείνει ενωρίς την επικοινωνία μεταξύ παιδιού και γονιού με το διάβασμα βιβλίων, την συλλογική ανασκόπηση φωτογραφιών και ένα οικογενειακό προωθητικό κλίμα και το σωστό στιλ αγωγής και την παραίτηση από την υποτίμηση παιδικών ικανοτήτων, και όταν τα παιδιά μεγαλώσουν θα πρέπει να κατέχουν τουλάχιστον τρεις γλώσσες, βλέπε: FOCUS,43/2002,S. 82. 0 πανεπιστημιακός Heinz Mandl αξιώνει περισσότερη αυτενέργεια και ένα νέο πολιτισμό μάθησης στα σχολεία και μία νέα πλησιέστερη πρακτική της εκπαίδευσης και μετεκπαίδευσης των εκπαιδευτικών, βλέπε: FOCUS, 43/2002, S.77. 0 Ν. Ματσανιώτης, αναφέρει, ότι τα ελληνόπουλα σήμερα δέχονται αφθονία στρεσογόνων ερεθισμάτων από την οικογένεια, το σχολείο, την κοινωνία, με αποτέλεσμα να αναπτύσσουν διαταραχές της συμπεριφοράς και άλλες ψυχικές διαταραχές, που τείνουν να γίνουν πολύ συχνό παιδιατρικό πρόβλημα, όπου οι ψυχικές και συμπεριφορικές διαταραχές ξεπερνούν το 20% των παιδιών…., και αναφέρει, ότι ο σύγχρονος παιδίατρος πρέπει να εκπαιδευτεί και σε τεχνικές που εφαρμόζει η ψυχολογία και η ψυχιατρική, ώστε να καταστεί ακόμη περισσότερο αποτελεσματικός στην πρόληψη, στη διάγνωση και στη θεραπεία…, βλέπε: Ν. Ματσανιώτης: Για να έχουμε ψυχικώς υγιή παιδιά, στο ΒΗΜΑ της Κυριακής, 03.11.2002, σ. 50-51 Ένα χάος στην οικογένεια, στις ενδιάμεσες ανθρώπινες σχέσεις , στη σχολική τάξη και την κοινωνία μπλοκάρει τον εγκέφαλο. Η ομαλή κανονική αγαπημένη τάξη είναι η μισή, δηλαδή 50% της μάθησης. Αυτό αρχίζει με ένα ευδιάκριτο και διαφανές προγραμματισμό και σταθερά συμφωνημένων και αν είναι δυνατόν ελεύθερο από ενοχλήσεις και διακοπές χρόνο για λύσεις των ασκήσεων στο σχολείο ή το σπίτι και ασφαλώς προγραμματισμένες ώρες συλλογικής ευθύνης και εξάσκησης ομιλίας των γλωσσών κάτω από την καθοδήγηση έμπειρων παιδαγωγών.
Ο δημοκρατικός τρόπος χειρισμού της διαπαιδαγώγησης ή αλλιώς κοινωνική ολοκλήρωση χαρακτηρίζεται με τη συνεργασία ανάμεσα στους μαθητές και δασκάλους ως ισότιμα μέλη της συγκεκριμένης ομάδας. Εδώ βλέπουμε πως διαφέρει απ΄ τον αυταρχικό τρόπο χειρισμού διαπαιδαγώγησης, όπου εκεί υπάρχει η ανυπομονησία, οι απειλές, οι τιμωρίες, η μεγάλη επικράτηση του μιλώ και ρωτώ, του ορίζω και καθορίζω και το θα και το πρέπει και το πατριαρχικό σύστημα του Αγά στο σπίτι. ΄0που εκεί υπάρχει περιορισμένη εκτίμηση των επιθυμιών και αναγκών των λεγομένων εξαρτημένων προσώπων, τα βασικά δικαιώματα άνισα μεταξύ των μελών της οικογένειας και του διευθυντή της ομάδας στο σχολείο κτλ. 0 δημοκρατικός τρόπος χειρισμού διαπαιδαγώγησης ( ή κοινωνική ολοκλήρωση) Στο δημοκρατικό τρόπο χειρισμού ο παιδαγωγός δεν φαίνεται να στέκεται πάνω απ΄ όλα τα μέλη της ομάδας, παρά ως ισότιμος κι εντεταγμένος οργανικά στην ομάδα.
Προϋπόθεση σ΄ αυτό τον τρόπο χειρισμού διαπαιδαγώγησης είναι η άποψη ότι είναι δυνατό να υπάρχει μια αποδεκτή σχολική συμπεριφορά των μαθητών ακόμα και χωρίς τη διεύθυνση του παιδαγωγού και επειδή προωθούνται μέσα από αρμόζουσες ενδιάμεσες κοινωνικές παιδαγωγικές και ανθρώπινες σχέσεις στη σχολική ζωή οι υπάρχουσες τάσεις για πρέπουσα συμπεριφορά. 0ι αποφάσεις δεν υπαγορεύονται από τον παιδαγωγό, παρά αποφασίζονται από την ομάδα, κάτω από την καθοδήγηση του παιδαγωγού. Άλλα χαρακτηριστικά της μορφής του τρόπου χειρισμού της κοινωνικής ολοκλήρωσης είναι όσα συμβαίνουν στην εργασία, στο αντικείμενο συζήτησης μέσα στην ομάδα, στον ελεύθερο σχηματισμό της ομάδας, χωρίς να σχηματίζεται μια ομάδα κατευθυνόμενη από τον παιδαγωγό. Οι μαθητές εδώ βοηθούνται από τον παιδαγωγό σε μορφή προτάσεων ( 88 φορές συχνότερα απ΄ ότι στην αυταρχική διαπαιδαγώγηση), που μπορεί η τάξη να διαλέξει. Η συνδιαλλαγή μέσα στην ομάδα δεν διακόπτεται μέσω διατάξεων ή διαταγών. Ο παιδαγωγός προσπαθεί να δραστηριοποιήσει τους μαθητές στην ανάληψη πρωτοβουλιών και στην ανεξαρτησία και νοείται ο ίδιος ως μέλος της ομάδας, χωρίς να επηρεάζει ειδικά την ομάδα με την παρουσία του. Σε τεχνικές συμβουλές δίνει κάθε φορά μια πρόταση με πολλές διαδικασίες, η εκλογή όμως της απόφασης είναι δικαίωμα των παιδιών. Παίρνει την πρωτοβουλία και με τη μορφή προτάσεων, αλλά μόνο σε αναγκαίες περιπτώσεις. Η γνώμη και η κρίση των μαθητών λαμβάνονται υπόψη. Ο παιδαγωγός προβάλλει σωστές γνώμες των παιδιών, δίνει βοήθεια στα παιδιά να διατυπώσουν τις σκέψεις και τα προβλήματά τους. Βοηθάει να ομολογήσουν κάτι που δεν ξέρουν ή που δεν μπορούν να το διατυπώσουν ή που το έχουν πιάσει λάθος. Το αποφασιστικότερο είναι πιθανό ότι ο παιδαγωγός με τη μορφή του χειρισμού της κοινωνικής ολοκλήρωσης με τις ενδιάμεσες ανθρώπινες σχέσεις αναγνωρίζει τις επιθυμίες των παιδιών ως υπάρχοντα γεγονότα και να εμποδίζεται η δική του προσωπική προσπάθεια. Αυτό θα πει ότι κι εδώ υπάρχουν διατάξεις και περιορισμοί συμπεριφοράς, αλλά συγχρόνως λαμβάνεται υπόψη και εκτιμάται η προσωπικότητα του παιδιού.
Γένεση μεγαλύτερου αριθμού δημιουργικών και εποικοδομητικών αποτελεσμάτων εργασίας απ΄ ότι στον αυταρχικό χειρισμό. Ο παιδαγωγός διαπραγματεύεται ως ισότιμο μέλος της ομάδας. Είναι φιλικός, αντικειμενικός και υπάρχει σ΄ αυτού του είδους τη διαπαιδαγώγηση δυο φορές χαμηλότερη δουλοπρέπεια απ΄ ότι στην αυταρχική διδασκαλία. Κάθε μαθητής γνωρίζει τη δική του κοινωνική επιρροή πάνω στους άλλους μαθητές, πολλαπλάσια αμοιβαία αναγνώριση, φανερή καλυτέρευση και αυθορμητικότητα στις ενδιάμεσες ανθρώπινες σχέσεις. Οι μαθητές μαθαίνουν να κερδίζουν περισσότερη αυτονομία και μεγαλύτερη ανεξαρτησία. Εργάζονται με αίσθημα ευθύνης και ακόμα και χωρίς την παρουσία του παιδαγωγού. Υποχωρεί η επιθετική, ευερέθιστη και εξουσιαστική συμπεριφορά απέναντι σε άλλα μέλη της ομάδας. Επικρατεί η ετοιμότητα και ευγένεια, έτσι που είναι δυνατή μια εργασία σε ατμόσφαιρα ύφεσης και αλληλοεκτίμησης . Όταν αλλάξει ο παιδαγωγός, προβάλλει μια ισχυρή αντίσταση εναντίον του αυταρχικού παιδαγωγού. Από τους 20 μαθητές οι 19 προτιμούν ένα δημοκρατικό τρόπο χειρισμού απ΄ ότι αυταρχικό. Στην έρευνα της Tausch και του Tausch βρήκαν οι μαθητές σε 93% των υποθέσεων σε « σχεδιαζόμενες καταστάσεις» ένα «αίσθημα ότι τους κατανοούν» και την ετοιμότητα λόγω της κατανόησης να σταματήσουν την ενοχλητική εργασία σε 73% υποθέσεις. Σε 77% βρήκαν την συμπεριφορά αυτή «ως δίκαια διαπαιδαγώγηση». Ειδικότερα είναι σπουδαίο το γεγονός ότι μια μεγάλη συμμετοχή σε αποφάσεις συσχετίζουν με μεγαλύτερη ψυχική-κοινωνική ωριμότητα και μαζί μ΄ αυτό δημιουργούνται, βέβαια, ψηλότερα μοτίβα και επιδιώξεις. Όσο λιγότερη πίεση ασκείται στους μαθητές, οι επιδόσεις είναι στο ίδιο ύψος και ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της απουσίας του παιδαγωγού από τη σχολική πράξη. Αυτό μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η απελευθέρωση από το φόβο και τις εντάσεις βρίσκει ανταπόκριση στους μαθητές. Το να έχουν ένα ελεύθερο κοινωνικό κλίμα με μειωμένο αίσθημα απειλής ή και μειωμένη την υπερβολική πειθαρχία έχει θετικά αποτελέσματα στην πιθανότητα επιτυχίας και της επιδιωκόμενης αλλαγής συμπεριφοράς.
Είναι χαρακτηριστικό για τη συμπεριφορά του παιδαγωγού στις καταστάσεις φιλονικίας στη διδασκαλία ότι μόνο 25 των υποθέσεων που αναλύθηκαν από τον Tausch και την Tausch έχουν πραγματοποιήσει τη μορφή συμπεριφοράς κοινωνικής ολοκλήρωσης. Μπορεί, όμως, να ελπίζει κανείς ότι τ΄ αποτελέσματα που βρέθηκαν το 1958 για τη συχνότητα της αυταρχικής συμπεριφοράς σε καταστάσεις φιλονικίας θ΄ αρχίσουν να υποχωρούν σιγά-σιγά, με τη γνωστοποίηση εμπειρικών αποτελεσμάτων καθώς επίσης κα με τη βελτίωση στην εκπαίδευση- μόρφωση και μετεκπαίδευση των παιδαγωγών. Τα χαρακτηριστικά της συμπεριφοράς κοινωνικής ολοκλήρωσης, που έχουν ιδιαίτερη σημασία και αξία στη σχολική πράξη, είναι η επιστροφή της γλωσσικής συμπεριφοράς, η αντιστροφή στα εσωτερικά παραδείγματα του παιδαγωγού για τον εαυτό του καθώς επίσης και για τους μαθητές. Με αυτό δίνεται η δυνατότητα στους μαθητές να μιμηθούν αυτή τη συμπεριφορά. Δεν υπάρχει καμιά μεγάλη διαφορά μεταξύ αυτών που αναμένουν να μάθουν και από τη συμπεριφορά που τους έχει διδαχθεί προηγουμένως. Στη συνέχεια πραγματοποιείται ένα feed-back, καθ΄ όσο οι μαθητές μπορούν να εκφραστούν με τη συμπεριφορά του παιδαγωγού. Μ΄ αυτόν τον τρόπο γίνεται και για τον παιδαγωγό η εργασία πιο ευχάριστη και με λιγότερη ένταση.
Χαμηλότερη συχνότητα της έκφρασης δύναμης ισχύος και ισχυρής διάθεσης για βία και ιεραρχική υπεροχή πάνω σε άλλους. Διεύθυνση και καθοδήγηση άλλων προσώπων για την επιτυχία ορισμένων σκοπών, μόνο αν είναι απαραίτητο και αυτό στο αναγκαίο μέτρο. Αναγκαία καθοδήγηση σ΄ έναν τρόπο που εκτιμά την ισότιμη αξία και αξιοπρέπεια του συνεταίρου (συντρόφου) και επίσης και του παιδιού. Αναγνώριση της ίδιας τιμής και αξιοπρέπειας και γενικά ίσα δικαιώματα στους άλλους μετόχους, επίσης και στα παιδιά.Υπάρχει μεγαλύτερη συχνότητα τρόπων συνεργατικής φύσης και παραγωγικής αλληλεπίδρασης. Ευμενή εκ των προτέρων διάθεση για τα ενδιαφέροντα, τις απόψεις και αποφάσεις άλλων, απ΄ ότι εναντίον αυτών. Λαμβάνει υπόψη τη σκέψη και το αίσθημα των άλλων στις δικές του πράξεις και μέτρα. Διευκόλυνση μιας μεγαλύτερης διάστασης αυθόρμητης συμπεριφοράς άλλων ατόμων.Υποστήριξη και προώθηση της ανεξαρτησίας, ασφάλειας και ελευθερίας αποφάσεων άλλων προσώπων.
΄0πως είδαμε στο δημοκρατικό τρόπο χειρισμού διαπαιδαγώγησης μπορούν να επεκταθούν ακόμα περισσότερες αυτενέργειες για περαιτέρω στρατηγικές μάθησης, όπως περισσότερα ερεθίσματα και συγκινησιακές καταστάσεις των μαθητών, την ανάπτυξη των ικανοτήτων για μία αυτόματη προσανατολισμένη συνεργατική μάθηση και αξιολόγηση γνώσεων και αυτενεργειών και προοπτικών λύσεων προβλημάτων, αφού βέβαια αξιολογήσουμε την κριτική της έρευνας PISA στο νοσηρό εκπαιδευτικό μας σύστημα. 0 σκοπός του παιδαγωγού θα πρέπει να είναι περισσότερο προωθητικός απ΄ ότι παρουσιαστής πληροφοριών. Η διαπαιδαγώγηση όμως αρχίζει από το σπίτι, συνεχίζεται στον παιδικό σταθμό και μετέπειτα στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση και αποτελειώνει με τις εξετάσεις της επαλήθευσης ή όχι των μαθημένων μέσα στην Κοινωνία. Η νέα υπουργός οικογένειας και κοινωνικής της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας , που κατάγεται από τη Βαυαρία πρότεινε ήδη το μάθημα της οικογένειας και της κοινωνίας να είναι υποχρεωτικό μάθημα σε όλα τα σχολεία. Η απήχηση ήτανε αρκετά ευνοϊκή. Αλλά πρέπει να αναφέρω, ότι στο κρατίδιο της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας το μάθημα οικογένεια και κοινωνία, τρόποι αγωγής και διαπαιδαγώγησης καθώς επίσης και επιθετικότητα αιτίες και επιδράσεις, βρίσκονται ήδη στα αναλυτικά προγράμματα και τόσα άλλα ακόμα διδάσκονται στην Κοινωνιολογία, πολιτική σε όλες τις ανώτερες βαθμίδες του εκπαιδευτικού συστήματος, όπου εγώ προσωπικά κατ΄ επανάληψη έχω επεξεργαστεί και δημοσιεύσει το θεωρητικό μέρος εδώ και χρόνια τώρα και μετέπειτα το έχω πειραματιστεί και το έχω διδάξει και στην πράξη και ασφαλώς με εναλλακτικές μεθόδους διδασκαλίας…. Βλέπε και το προηγούμενο άρθρο μου, www.kn-megalexandros.gr .
Ποια είναι δική σας γνώμη; Η σειρά «αγωγή και διαπαιδαγώγηση» συνεχίζεται προσεχώς και με άλλα άρθρα μου..... Πηγή: www.kn-megalexandros.gr , περαιτέρω βλέπε Anna Katharina Braun: Die Suche nach der Narben der Kindheit, in : DIE ZEIT, Εβδομαδιαία Εφημερίδα του Αμβούργου για πολιτική, οικονομία, γνώσεις και πολιτισμό, Αμβούργο, Νο. 45, 31.10.200. Hennig Scheich, Wassilios Fthenakis, βλέπε, in: FOCUS, Nr. 43 , 2002 . Κων/νος Σ. Ναλμπάντης: Αγωγή για την Ειρήνη, στο περιοδικό: ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ, Θεσσαλονίκη, Οκτώβριος 1986. Κων/νος Σ. Ναλμπάντης, ΟΜΑΔΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ, στο περιοδικό: ΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ, Αθήνα, Νο.2, Άνοιξη 1976. Κων/νος Σ. Ναλμπάντης: Η Οικογένεια μέσα στις κοινωνικές αλλαγές. Ο ρόλος της γυναίκας και η οικονομική ανάπτυξη, στην ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ, Ξάνθη, 26.05, 27.05., 31.05. 2000, βλέπε και στην ιστοσελίδα μου Μεγαλέξανδρος. Κων/νος Σ. Ναλμπάντης, Τα ανθρώπινα δικαιώματα και η εκμετάλλευση των παιδιών, στην ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ, Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ξάνθης, 07.01.2001. Θα συνεχιστεί προσεχώς .... ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2002 |
|
Ευπρόσδεκτος σε κάθε Αντίλογο info@kn-megalexandros.gr - AΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ SITE - ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ TOY FRAME - ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ - ΦΩΤΟ ΑΡΧΕΙΟ - Ο ΟΡΚΟΣ ΤΟΥ Μ.Α |
