kn-megalexandros.gr Κύπρος μία σύντομη ιστορική ανασκόπηση (4ο)

ΚΥΠΡΟΣ ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ
Από Περιήγησή μου στο Νησί της Αφροδίτης
Μέρος Τέταρτο

Γράφει ο : Κωνσταντίνος Σ. Ναλμπάντης, Κολωνία

Προλεγόμενα:

Η πολιτιστική κληρονομιά αποτελεί το σημαντικότερο ζωντανό θησαυρό ενός λαού. Μέσω αυτής διαπλάθεται και εκφράζεται η ταυτότητά του και η επίγνωση της ιστορικής του συνέχειας μέσα στο χρόνο.

1. Φωτογραφία: ΠΕΤΡΑ ΤΟΥ ΡΩΜΙΟΥ (ΒΡΑΧΟΣ ΄Η ΑΚΤΗ ΤΗΣ ΑΦΡΟΔΙΤΗΣ Δρόμος Πάφου-Λεμεσού, 25 χλμ. Από την Πάφο Μια υποχρεωτική ματιά στις ωραιότερες ακτές της Κύπρου με έξοχη φυσική ομορφιά όπου κατά τον θρύλο, αναδύθηκε (γεννήθηκε) από τα κύματα η Αφροδίτη, η θεά της Ομορφιάς και του Έρωτα. Από αυτό το γεγονός συρρέουν χιλιάδες επισκέπτες στην τοποθεσία που πήρε το όνομα Βράχος ή Ακτή της Αφροδίτης. Το όνομα Πέτρα του Ρωμιού, εμπρόσθια βράχια, συνδέεται με το Διγενή Ακρίτα, το θρυλικό βυζαντινό ήρωα. Κάποτε στα χρόνια των αραβικών επιδρομών (7.-10. αιώνα μ.Χ.) ο Διγενής άρπαξε ένα τεράστιο βράχο και με υπεράνθρωπη δύναμη το έριξε πάνω στους Σαρακηνούς που προσπαθούσαν να αποβιβαστούν στην ακτή. Ο βράχος μένει από τότε εκεί και έδωσε σ΄ όλη την περιοχή το όνομα Πέτρα του Ρωμιού (του Διγενή)
Φωτο: Κωνσταντίνου Σ. Ναλμπάντη

Η Κύπρος είναι το τρίτο σε μέγεθος νησί της Μεσογείου. Βρίσκεται στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων, της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής. Η γεωγραφικής της θέση καθόρισε από τα πανάρχαια χρόνια την πολύ ταραγμένη ιστορική της μοίρα. Τους πρώτους κατοίκους διαδέχθηκαν οι Μυκηναΐοι Αχαιοί, πριν 3.500 χρόνια, εδραιώνοντας τον πολιτισμό τους και εισάγοντας στο νησί μόνιμα πλέον τις ελληνικές ρίζες. Από τότε πέρασαν πολλοί άλλοι λαοί από αυτό το βασικό σταυροδρόμι, ανάμεσά τους οι Φοίνικες, οι Ασσύριοι, οι Σταυροφόροι, οι Ενετοί, οι Τούρκοι και οι Βρετανοί, που άφησαν πίσω τους σημάδια της διέλευσής τους.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

Οι αρχαιότεροι συνοικισμοί της Κύπρου χρονολογούνται από την ΝΕΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ , (8200-3900 π.Χ.) , σε αυτήν την εποχή βρίσκονται οι συνοικισμοί κυρίως κοντά στα Νότια και Βόρεια παράλια. Στην πρώτη φάση υπάρχουν μόνο λίθινα αντικείμενα. Περίπου 15 συνοικίες οι καλύτερες διατηρημένες στη Χοιροκοιτία αποδεικνύουν μία ανεπτυγμένη κοινωνία της νεολιθικής εποχής. Μετά την εξαφάνιση του πολιτισμού της Χοιροκοιτίας ακολουθεί μετά από περίπου 1500 χρόνια ο πολιτισμός του Σωτήρα, ονομασθείσα από μια τοπωνυμία πλησίον στο Κούριον με τις αφετηρίες της κεραμικής. Η αγγειοπλαστική εμφανίζεται μετά το 5000 π.Χ. Από την ΧΑΛΚΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ (3900-2500 π.Χ.)οι περισσότεροι χαλκολιθικοί συνοικισμοί βρίσκονται στη δυτική Κύπρο, όπου αναπτύσσεται η λατρεία της θεάς της γονιμότητας. Οι κάτοικοι της Κύπρου ανακαλύπτουν το χαλκό, αλλά η εκμετάλλευσή του είναι ακόμα σε πολύ περιορισμένη κλίμακα.

Από το 2500-1050 π.Χ., ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΧΑΛΚΟΚΡΑΤΙΑΣ γίνεται σε μεγαλύτερη έκταση εκμετάλλευση του χαλκού που φέρνει πλούτο στην Κύπρο. Δημιουργούνται εμπορικές σχέσεις με την Εγγύς Ανατολή, την Αίγυπτο και το Αιγαίο. Μετά το 1400 π.Χ. Μυκηναΐοι από την Ελλάδα αφικνούνται στην Κύπρο σαν έμποροι. Κατά τη διάρκεια του 12. και 11. αιώνα διαδοχικά κύματα Αχαιών Ελλήνων εγκαθίστανται στην Κύπρο. Φέρνουν μαζί τους την ελληνική γλώσσα, τη θρησκεία και τα έθιμά τους και ιδρύουν πόλεις-βασίλεια με επιβλητικά μνημεία και εντυπωσιακά κυκλώπεια τείχη, όπως η Πάφος, η Σαλαμίνα το Κίτιο και το Κούριον. Οι Αχαιοί εξελληνίζουν την Κύπρο.

2. Φωτογραφία: Το θαυμάσιο μαρμάρινο άγαλμα της Κύπριας Αφροδίτης προέρχεται από τους Σόλους, 1ου αιώνα και κοσμεί το Κυπριακό Μουσείο στη Λευκωσία. Η Παφία θεά Αφροδίτη λατρευόταν ως η κατ΄ εξοχή θεότητα όλης της αρχαίας Κύπρου.

Η εμφάνιση ΠΟΛΕΩΝ – ΒΑΣΙΛΕΙΩΝ εμφανίζεται το 1050-750 π.Χ. Ο ελληνικός πολιτισμός απλώνεται σ΄ όλη την Κύπρο. Στο νησί υπάρχουν δέκα πόλεις βασίλεια. Φοίνικες εγκαθίστανται στο Κίτιο. Ο 8. π.Χ. αιώνας είναι η εποχή της μεγάλης ευημερίας. Είναι η εποχή που άρχισε και στην Ελλάδα η πραγματική αναγέννηση και η έξοδος των Ελλήνων για τον αποικισμό της Δυτικής Ευρώπης.

Η ακμή των ΚΥΠΡΙΑΚΩΝ ΒΑΣΙΛΕΙΩΝ και η εποχή της ευημερίας (750-325 π.Χ.) συνεχίζεται αλλά η Κύπρος γίνεται λεία διαφόρων κατακτητών. Τα Κυπριακά Βασίλεια αγωνίζονται να διατηρήσουν την ανεξαρτησία τους αλλά υποτάσσονται διαδοχικά σε ξένους ισχυρούς κατακτητές: στους Ασσυρίους, που υποχρεώνουν την Κύπρο να πληρώνει φόρο υποτέλειας, τους Αιγυπτίους και τους Πέρσες. Στην εποχή του βασιλιά της Σαλαμίνας Ευαγόρα του Α΄ (411-474 π.Χ.) η Κύπρος γίνεται ένα από τα σπουδαιότερα πολιτικά και πολιτιστικά κέντρα του Ελληνικού κόσμου. Ο Ευαγόρας Α΄ επαναστατεί εναντίον των Περσών και ενώνει όλη την Κύπρο.

Ύστερα από πολύχρονο πόλεμο αναγκάζεται να συνάψει ειρήνη με την Περσία και χάνει τον έλεγχο της Κύπρου. Όπως γράφουν οι ιστορικοί: Τον χειμώνα του 499/98 προ Χριστού δοκίμασαν οι ελληνικές Πόλεις-Κράτη στη Δυτική Ακτή κάτω από την αρχηγία της Μιλήτου, εκτός της ΑΜΑΘΟΥΣ , την εξέγερση εναντίον της υπερδύναμης της Περσικής Κυριαρχίας. Στην Ελλάδα τελείωσαν οι περσικοί πόλεμοι μετά από είκοσι χρόνια με την νίκη των Ελλήνων στην ναυμαχία της Σαλαμίνας το 480 π.Χ. και τη νίκη των Πλαταιών 479 π.Χ., επίσης να αναφέρουμε και την νίκη των Ελλήνων εναντίον των Καρχηδονίων το 480 στην Ιμέρα της Σικελίας, λέγεται ότι η επίθεση των Καρχηδονίων εναντίον της Ιμέρας της Σικελίας έγινε με σύμπνοια με τον Πέρση βασιλιά Ξέρξη, με την ταυτόχρονη επίθεση εναντίον της Ελλάδας, όπου ασχολήθηκα σε προηγούμενες περιηγήσεις μου στη Μεγάλη Ελλάδα . Είχαν προετοιμαστεί αυτές οι νίκες από τη νίκη στη μάχη του Μαραθώνα το 490 προ Χριστού.

Η Κύπρος, σύμφωνα με την ξένη βιβλιογραφία, δεν μπόρεσε να αντέξει την υπερδύναμη και αντίπαλο Περσία.. Η Περσία νίκησε τον χειμώνα του 498/97 π.Χ. σε μία μάχη στη στερεά και στη ναυμαχία της Κυπριακής Σαλαμίνας τα ηνωμένα βασίλεια Πόλεων-Κρατών . 17 χρόνια αργότερα - κάτω από την αβάσταχτη επιρροή και το βάρος της περσικής υπερδύναμης και δεσμευτικής πολιτικής - και σύμφωνα με τον Ηρόδοτο άλλαξαν μέτωπα οι Κύπριοι.

Η Κύπρος συμμετείχε παρ΄ όλα αυτά με 150 πλοία στην επιδρομή του Ξέρξη εναντίον της Ελλάδας. Και όμως ποια μεγάλη ειρωνεία της ιστορίας: Αν και αυτήν την φορά ήτανε από την πλευρά του ισχυρότερου ανήκε η Κύπρος και πάλι στους ηττημένους: Στην ναυμαχία της Σαλαμίνας το 480 π.Χ. νικήθηκαν καταστροφικά από τον αθηναϊκό στόλο κάτω από τον Θεμιστοκλή.
Μετά αυτές τις μεγάλες μοιραίες νίκες των Ελλήνων στη μάχη των Πλαταιών, της ναυμαχίας της Σαλαμίνας και την καταστροφικής ήττας των Καρχηδονίων στην Ιμέρα της Σικελίας, γιόρταζαν οι νικητές τον θρίαμβό τους με μεγαλειώδεις ανεγέρσεις ναών – και κράτησαν για γενιές ολόκληρες την επιτυχή, ιδίως και κυρίως στις πόλεις της Σικελίας, - πολιτειακή μορφή της τυραννίδας….

3. Φωτογραφία: Από ξενάγηση ιερέων στα ψηφιδωτά της οικίας του Διονύσου.
Φωτο Κ. Σ. Ναλμπάντη

Η ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ

Κατά τη μεγάλη νικηφόρα εκστρατεία του Ο ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ (333 – 325 π.Χ.), βασιλιάς της Μακεδονίας κατακτά την Περσία στη μάχη του Ισσού και εντάσσει την Κύπρο στην αυτοκρατορία του. Τα Βασίλεια της Κύπρου αγωνίζονται έκτοτε στην πλευρά του Αλεξάνδρου. Κατά την ελληνιστική εποχή (325-58 π.Χ.) ύστερα από τους πολέμους διαδοχής ανάμεσα στους στρατηγούς του Μεγάλου Αλεξάνδρου και τη διαίρεση της αυτοκρατορίας του, η Κύπρος περιλαμβάνεται στα όρια του ελληνιστικού βασιλείου των Πτολεμαίων της Αιγύπτου και κατ΄ επέκταση στον Ελληνικό Αλεξανδρινό κόσμο. Ο Σώτερ είναι ο νέος βασιλιάς και η Πάφος η νέα πρωτεύουσα. Για την Κύπρο αυτή η εποχή ήταν περίοδος πλούτου και ακμής. Τα Κυπριακά Βασίλεια καταργούνται και το νησί ενώνεται κάτω από τους Πτολεμαίους, με πρωτεύουσα, όπως αναφέραμε την Πάφο. Οι εκεί βασιλικές νεκροπόλεις συνδέουν ελληνικά και αιγυπτιακά αρχιτεκτονικά στοιχεία.

4.Φωτογραφία: Ο Διόνυσος και η Ακμή, ψηφιδωτό από την «οικία του Διονύσου»,
οικία του Θησέα και οικία του Αιώνα. Κάτω Πάφος. Επαύλεις ευγενών του 3.-5. μετά Χριστών αιώνα με θαυμάσια ψηφιδωτά πατώματα που θεωρούνται από τα ωραιότερα της Ανατολικής Μεσογείου. Οι σκηνές είναι κυρίως παρμένες από την ελληνική μυθολογία και είναι αριστουργηματικές στην εκτέλεση Φωτο: Κωνσταντίνου Σ. Ναλμπάντη

58 π.Χ. – 330 μετά Χριστών – ΡΩΜΑΊΚΗ ΕΠΟΧΗ

Κατά τη διάρκεια των πολέμων ανάμεσα στην Αίγυπτο και τη Ρώμη οι τύχες της Κύπρου εμπλέκονται στη μεγάλη αναμέτρηση. Η Κύπρος ανακτάται από τη Ρώμη. Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου (49-45) επιστρέφεται η Κύπρος από τον Καίσαρα στη σύμμαχό του Κλεοπάτρα, που είναι κληρονόμος της αυτοκρατορίας των Πτολεμαίων. Μετά την δολοφονία του Καίσαρα την 15. Μαρτίου του 44 και την ήττα του Αντωνίου και της Κλεοπάτρας στο Άκτιο (31 π.Χ./- 27 π.Χ. ) η Κύπρος γίνεται οριστικά τμήμα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και διοικείται από έναν Ρωμαίο ανθύπατο που εδρεύει στην Πάφο.

2./3. αιώνα μετά Χριστών ως έκφραση της ρωμαϊκής κυριαρχίας είναι τα αμφιθέατρα της Σαλαμίνας, του Κούριο , της Πάφος και Σόλοι καθώς επίσης πολυάριθμα μωσαϊκά σε οικήματα των πλουσίων. Κατά τη διάρκεια της πρώτης περιοδείας των Αποστόλων Παύλου και Βαρνάβα (45 μετά Χριστών), ο ανθύπατος της Κύπρου Σέργιος Παύλος δέχεται τον Χριστιανισμό και η Κύπρος γίνεται η πρώτη χώρα με χριστιανό διοικητή. Ισχυροί σεισμοί κατά τον 1. π.Χ. και 1. μετά Χριστών αιώνα καταστρέφουν πολλές πόλεις οι οποίες ξανακτίζονται. Το 313 με το Διάταγμα του Μεδιολάνου παρέχεται ελευθερία λατρείας στους Χριστιανούς. Το 325 Κύπριοι Επίσκοποι λαμβάνουν μέρος στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας.
Βιβλιογραφία: Θα παρουσιαστεί στο τέλος της σειράς

5. Φωτογραφία: Το Ωδείο της Κάτω Πάφου. Είναι ένα μικρό Ωδείο του 2ου μ.Χ. αιώνα, ρωμαϊκοί χρόνοι. Χρησιμοποιείται τακτικά για μουσικές και θεατρικές παραστάσεις. Κοντά στο Ωδείο βρίσκεται το Ασκληπιείο και τα κατάλοιπα της Ρωμαϊκής Αγοράς. Φωτο: Κ.Σ. Ναλμπάντη

Η σειρά της Κύπρου θα συνεχιστεί
Ευπρόσδεκτος σε κάθε Αντίλογο
konstantinnalbantis@t-online.de,
www.kn-megalexandros.gr

03/03/2004

Aπαγορεύεται η χρησιμοποίηση ή αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή με οποιονδήποτε τρόπο του περιεχομένου των άρθρων χωρίς τη γραπτή άδεια του συντάκτη.

Την ενημέρωση της ιστοσελίδας μου έχει αναλάβει αφιλοκερδώς ο φίλος και συνεργάτης μου "asxetos" από το asxetos.gr . Τον ευχαριστώ Κωνσταντίνος Σ. Ναλμπάντης