Προλεγόμενα

Ήτανε το δεύτερό μου ταξίδι στη Σικελία, όπου είχα ξεκινήσει με τρεις βασικούς σταθμούς για την ανίχνευση της περιοχής, Νότο, Συρακούσες και Νάξο. Η αρχική βάση ήτανε η πόλη του μπαρόκ Νότο, δυτικά των Συρακουσών, όπου την επισκέφτηκα την Ragusa, Avola, Eloro, και ένα χιλιόμετρο μακριά από το Eloro, πάνω σε μια βραχώδη περιοχή, ορθώνεται ένας ασβεστόλιθος κίονας, ύψους 10.5 μέτρων που ονομάζεται “Pizzutta”. Αφορά ένα μνημείο μνήμης για ενθύμηση της μάχης του 413 π.Χ., που διεξάχθηκε από τους Συρακούσιους εναντίον των Αθηναίων. Μετά την ολιγοήμερη διαμονή μου στην όμορφη πόλη μπαρόκ του Νότου εγκαταστάθηκα στην ιστορική πόλη των Συρακουσών και 200 μέτρα προ της εισόδου για την Ορτυγία, που είναι το νησάκι όπου έφτασαν οι πρώτοι Έλληνες κάτοικοι. Κατ΄ αρχάς άρχισα τις περιηγήσεις μου στις Συρακούσες και τη γύρω περιοχή.

Παράλληλα με τους ναούς και τις εγκαταστάσεις πλατειών διεσώθησαν κυρίως θέατρα στην Σικελία σε μεγάλο αριθμό, όπου διατηρήθηκαν ως εντυπωσιακά ερείπια. Όπου και να βρισκόμαστε στις Συρακούσες, Μοργκαρτίνα και Ηράκλεια Μίνωα ή Ελόρο, Κατάνη, Άκραι, Ταορμίνα, Σεγέστα και Σόλους – σχεδόν σε κάθε πόλη βρίσκονται περισσότερα ή λιγότερα καλά διασωθέντα ελληνικά θέατρα, όπου όλα είναι αμφιθεατρικά και τα περισσότερα από αυτά τα αριστουργήματα διασώζονται στην σημερινή τους μορφή από τον 4. και 3. προ Χριστού αιώνα, που οι αρχικές εγκαταστάσεις τους ξεκινούν από τον 5. π.Χ. αιώνα… Αρχικός σκοπός αυτών των οικοδομημάτων ήτανε σε δεύτερη γραμμή οι παραστάσεις τραγωδιών και κωμωδιών. Η κυριότερη λειτουργία ήτανε κυρίως χώρος που λάμβανε χώρα η Γενική Συνέλευση.

Η Συνέλευση των ψηφοφόρων που είχανε πλήρες δικαίωμα ψήφου, το ανώτατο όργανο λήψης αποφάσεων της δημοκρατικής πόλης, λάμβανε συχνά χώρα, συζητούσαν και αποφάσιζαν για τα εκκρεμή πολιτικά προβλήματα, αποφάσιζαν για τις μελλοντικές οικοδομικές κατασκευές της πόλης και ψήφιζαν τους δημόσιους υπαλλήλους και τις επιτροπές. Αυτό το σύστημα όμως της εκλογής είχε το μειονεκτικό αποτέλεσμα να επιλέγονται μόνο οι ολιγαρχικοί στους δημόσιους υπαλλήλους και τις επιτροπές, και ήτανε αντίθετο με το σύστημα των Αθηνών με κλήρωση.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΩΝ ΛΕΟΝΤΙΝΩΝ

Λεοντίνοι, η αρχαία πόλη, κείται στο βόρειο άκρο των όρων Monti Iblei, και στο Νότιο άκρο στην πεδιάδα της Κατάνης. Η πεδιάδα των Λεοντίνων ήτανε ήδη στην αρχαιότητα εξαιτίας της γονιμότητας γνωστή, και σήμερα ακόμα είναι η γεωργική παραγωγή μεγάλης σημασίας. Η αρχαία πόλη των Λεοντίνων, ήτανε όμως η Μητρόπολή της Νάξος και η συνομήλικη Κατάνη ένας οικισμός Ελλήνων της Ιωνίας. Βρισκότανε ήδη η Κατάνη δυτικά από την Νάξο, έτσι απλωνότανε ο ιωνικός τομέας ακόμα δυτικότερα από την Νάξο…

Η αποικία ιδρύθηκε το 730 π.Χ. κάτω από το όνομα Λεοντίνοι. Τον 6. π.Χ. αιώνα το τύραννος Παναίτιος κατάργησε την ολιγαρχία και εξέτεινε την επιρροή της πόλης κατά τα φαινόμενα ειρηνικά προς τη Δύση. Με αυτόν τον τρόπο δημιούργησε το σύστημα που περικλείει την ιστορία των τριακοσίων επόμενων ετών. Στην επόμενη γενιά ακολούθησαν αυτόν ο ακόμα γνωστότερος ή πολύ περισσότερο κακόφημος Φάλαρης, που θα επεξεργαστώ σε άλλο μου άρθρο σχετικά με την τυραννίδα.

Τον 5. και 4. αιώνα βρισκότανε σε διαμάχη με τις δωρικές πόλεις Γέλα και Συρακούσες. Οι Συρακούσες εξεδίωξαν μετά το 413 των πληθυσμό και οι Λεοντίνοι ήτανε περίπου το τέλος του 5. αιώνα, κατά χρονικά διαστήματα ακατοίκητη, ώσπου κατέφθασαν νέοι κάτοικοι από την Χαλκίδα. Στην πόλη των Λεοντίνων, που ήτανε μία από τις πλουσιότερες Σικελικές ελληνικές κοινότητες και μετά από μια πλούσια ποικιλόμορφη ιστορία άρχισε η παρακμή της και τελείωσε το 214 π.Χ. με την κατάληψη διαμέσου του Marcellus των Ρωμαίων, όπου έγινε μέρος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, και αρχικά δεν είχε καμία αξιόλογη σημασία, άρχισε όμως πάλι στις αρχές του μεσαίωνα να ζει πάλι μία ανάκαμψη. Τα μετέπειτα χρόνια καταλήφτηκε από τους Άραβες το 848 και κατεστράφη διαμέσου των σεισμών το 1693 και κάθε φορά ανοικοδομήθηκε και πάλι.

Εδώ γεννήθηκε το 1210 ο Ciacomo da Lentini, ο συμβολαιογράφος του Friedrichs II και ένας σημαντικός λυρικός. Το αρχαιολογικό πάρκο περικλείει τα ερείπια της αρχαίας πόλης και τα οχυρώματα των τειχών και το Αρχαιολογικό Μουσείο μας δίνει πληροφορίες γύρω από το παρελθόν. Στην περιοχή βρίσκονται τα πιο ενδιαφέροντα εκκλησιαστικά σπήλαια από τον 17ο αιώνα από την εποχή των Νορμανδών ( επίσης Κατοικίες και Νεκροπόλεις κλπ.)

Οι περαιτέρω περιηγήσεις μου στην Ανατολική Σικελία

Μετά ξεκίνησα από τις Συρακούσες ένα πρωινό να επισκεφτώ τα ερείπια πόλεων που ανάπνευσαν, έζησαν, δημιούργησαν, μεγαλούργησαν και καταστράφηκαν από διαφορετικούς λόγους Έλληνες, αφήνοντας πίσω την αφετηρία του Ευρωπαϊκού πολιτισμού. Ολόκληρη η μέρα μου ήτανε αφιερωμένη σε τοπία που πέρασαν Έλληνες, όπου μετά τις Συρακούσες προς την Κατάνη, συναντούμε δεξιά μας την THARSOS, τα Μέγαρα Ηβλαία , δεξιά η Αυγούστα και λίγο αργότερα παίρνομε το δρόμο αριστερά για τους Λεοντίνους, σήμερα Λεντίνι, και περαιτέρω Άκραι.

Η αρχαία πόλη Λεοντίνοι βρισκότανε 3 χιλιόμετρα δυτικά της σημερινής πόλης Λεντίνι, δηλαδή στην κοιλάδα San Mauro και πάνω στους λόφους Metapiccola και colle San Mauro. Μπορεί κανείς να φθάσει στην αρχαιολογική ζώνη από τον δρόμο που οδηγεί στην πόλη Carlentini.Μπορεί κάποιος να δει ερείπια από πολλούς πύργους που στόλιζαν τους τείχους της πόλης του 7./ 5. αιώνα π.Χ. την πύλη των Συρακουσών στα Δυτικά, την αγορά και έναν ελληνικό ναό καθώς επίσης και νεκροπόλεις του 4./3. αιώνα π.Χ. Επίσης διαπιστώθηκαν και ίχνη κατοικιών Σικούλων, που μας πληροφορούν ότι προτού έλθουν οι Έλληνες κατοικείτο από Σικούλους.

Ο Λεοντίνοι Λεντίνι σήμερα με 32.000 πληθυσμό και απέχουν 45 χιλιόμετρα από τις Συρακούσες και 35 από την Κατάνη. Προ των Ελλήνων κατά τη διάρκεια της εποχής του σιδήρου (τελευταία εποχή) ήτανε έδρα των Σικούλων, που εδώ εισήγαγαν τον αιολικό πολιτισμό. Οι Λεοντίνοι ευρίσκονται επί δικορύφου λόφου, που υψώνεται μεταξύ της Κατάνης και των Συρακουσών και στην άκρη της εύφορης πεδιάδας του Λεοντίου, όπου κατά την μαρτυρία του Διοδώρου, «ο σίτος αύξανε αυτοφυής» . Ήτανε αποικία των Χαλκιδαίων από την Νάξο, που είχαν ξεκινήσει περαιτέρω από την Νάξο της Σικελίας το 730 π.Χ.

Όπως είναι γνωστό οι Λεοντίνοι είναι περισσότερο από θυγατρική, είναι αδελφή αποικία της Νάξου, αφού ιδρύθηκε πέντε μόλις χρόνια αργότερα από εκείνη και μάλιστα με πρωτοβουλία του ίδιου οικιστή, ο οποίος κατά τον Μανφρέντι, λέγεται έδιωξε τους Σικελούς από την περιοχή του, κατ΄ άλλους όμως η αποίκηση έλαβε χώρα ειρηνικά. Αντιμετωπίζοντας μπροστά μου τα ερείπια και περπατώντας στο αρχαιολογικό πάρκο, ανατρέχω σιωπηλά στην ιστορική ανασκόπηση του παρελθόντος.

Ο Έλληνας ιστορικός Πολύβιος, που ζούσε κάτω από την ρωμαϊκή προστασία των σκιπιόνων, ανέφερε ότι η φυσική τοποθεσία της πόλης έκλεινε προς τον βορρά. Στο κέντρο απλωνότανε μια πεδινή κοιλάδα, όπου βρισκότανε τα γραφεία της Διοίκησης, το Δικαστήριο και η Αγορά. Στις πλευρές της κοιλάδας απλώνονται οι ράχες βουνών, όπου υπήρχαν κατοικίες και ναοί. Οι λόφοι είναι προς τα Ανατολικά la Metapiccola και Colle San Mauro, προς τα Δυτικά , αυτοί κλείνουν την εύφορη πεδιάδα της Κατάνης και της πλησιέστερης Συρακούσας.

Από τον 6ο π.Χ. αιώνα έγιναν οι Λεοντίνοι πλούσιοι και ισχυροί.

Αρχές του 5ου π.Χ. αιώνα την κατέλαβε ο τύραννος Ιπποκράτης από την Γέλα. Μετά που ξανάγινε πάλι αυτόνομη και επίσης και από τις Συρακούσες – συμμάχησε με την Αθήνα. Από την εποχή εκείνη και μετά λάμβανε χώρα πολλές επιδράσεις και πήγαινε η πόλη κάτω από μία πολιορκία στην άλλη ( επίσης και κάτω από τους Καρχηδονίους και Ακραγάντιους). Όπως ανάφερα, εξελίχθηκε ταχέα σε μία των πλουσιότερων ελληνικών αποικιών της Σικελίας και λόγω της γονιμότητας του εδάφους της και λόγω της επικαίρου θέσης πλησίον της θάλασσας.. Ένεκα τούτου προσέλκυσε τα βλέμματα πολλών κατακτητών και το 498 π.Χ. η πόλη Λεοντίνοι κατελήφθη μετά την Ζάγκλη και της Νάξου από τον τύραννο της Γέλας Ιπποκράτους.
Είκοσι δύο χρόνια αργότερα την υπέταξε ο τύραννος των Συρακουσών Ιέρωνας, ο οποίος μετέφερε βίαια τους κατοίκους της Κατάνης και της Νάξου στους Λεοντίνους.

Κατ΄ αυτόν τον τρόπο παρέμειναν οι Λεοντίνοι μέχρι το 466 π.Χ., οπότε καταργήθηκε η τυραννία των Συρακουσών. Αν και απελευθερώθηκαν, δεν έπαυσαν όμως να αισθάνονται την πίεση των Συρακουσών και γι αυτό το λόγο πρωτοστάτησαν στον ανταγωνισμό μεταξύ Ιωνικών και Δωρικών αποικιών και ο οποίος αν και υπήρχε πάντοτε, οξύνθηκε αβάσταχτα μετά την κήρυξη του Πελοποννησιακού πολέμου.

Τότε στάλθηκε στην Αθήνα ως Πρεσβευτής των Λεοντίνων ο ρήτορας ΓΟΡΓΙΑΣ που ήτανε παράλληλα με τον Πρωταγόρα ο κυριότερος αντιπρόσωπος της ελληνικής σοφιστικής. Ισχύει ως ο πατέρας της ρητορικής τέχνης πεζογραφίας, για την αναβίβαση της ψυχολογικής επίδρασης του λόγου, Το 427 π.Χ. λοιπόν ταξίδεψε ο Γοργίας ως διπλωματικός απεσταλμένος της Πατρίδας του, μαζί με τον Τισία στην Αθήνα, για να ζητήσει τη βοήθεια των Αθηνών στο αγώνα τους κατά των Συρακουσών, όπου ως ομιλητής, αλλά και ως δάσκαλος ρητορικής, βρήκε ενθουσιώδη απήχηση. Τόσο μεγάλη ήτανε η δύναμη και η γοητεία του λόγου του, ώστε καταθελχθέντες οι Αθηναίοι αποφάσισαν την σικελική εκστρατεία.

Η συμφιλίωση όλων των Σικελικών πόλεων που ακολούθησε το 424 π.Χ., έδωσε τη δυνατότητα να αποσυρθούν οι Αθηναϊκές δυνάμεις, η ειρήνη όμως δεν διατηρήθηκε και το 422 π.Χ. οι Λεοντίνοι καταλήφθηκαν από τις Συρακούσες εκ νέου, όπου απώλεσαν οριστικά την αυτονομία τους.
Κατά τους Καρχηδονιακούς πολέμους οι Λεοντίνοι ετάχθησαν κατά των Ρωμαίων και το 214 π.Χ. καταλήφτηκαν από τον Ρωμαίο Κλαύδιου Μαρκέλλου, όπου λεηλατήθηκαν, χωρίς πλέον να κατορθώσουν την παλιά τους αίγλη. Κατά των μεσαίωνα η πόλη υπέστη επιδρομή και λεηλατήθηκε και πάλι από τους Σαρακηνούς το 848 μετά Χριστό, το 1698 καταστράφηκε και κατερειπώθηκε από σεισμό. Σήμερα επί της θέσης σχεδόν των Λεοντίνων υπάρχει η πόλη Λεντίνι.

Κατά τον Manfredi, όπως η Νάξος έτσι και η αποικία των Λεοντίνων παρουσιάζει ανάμεικτα στοιχεία με μεγαρικές παραδόσεις που τονίζουν το ρόλο που έπαιξε ο Λάμης, ο οποίος επικεφαλής μιας εκστρατείας Μεγαρέων, εγκαταστάθηκε για λίγο χρόνο στους Λεοντίνους μαζί με τους Χαλκιδείς και στη συνέχεια, διωγμένος, κατευθύνθηκε προς τη Θάψο. Ο Μανφρέντι παρατηρεί, ότι δεν ήτανε παράξενο μια και άλλα φύλα επιδίωξαν να εγκατασταθούν στους Λεοντίνους, καθώς η τοποθεσία, που αρδεύεται από άφθονα νερά του ποταμού Σιμέτο, δεσπόζει πάνω σε μια από τις μεγαλύτερες και πιο εύφορες πεδιάδες της Σικελίας.

Ήτανε αποικία κατεξοχήν αγροτική και μάλιστα μεταναστών θα γίνουν τελικά οι Λεοντίνοι, που χτίζονται στην ενδοχώρα, σε απόσταση δέκα χιλιομέτρων από τη θάλασσα. Μετά την ιστορική εξέταση βλέπουμε, ότι με την πάροδο του χρόνου, κατά την κλασική περίοδο, έγιναν ακόμα σπουδαιότεροι και από αυτήν την Νάξο, ενώ συμμάχησαν με την πανίσχυρη Αθήνα, επειδή μόνο και μόνο είχαν συμφέροντα να διατηρούν μαζί διπλωματικές σχέσεις, τόσο γιατί και οι δύο στρέφονταν κατά των Συρακουσών όσο και γιατί οι Λεοντίνοι εξήγαν μεγάλες ποσότητες δημητριακών, γεγονός που τους έδωσε την προσωνυμία του σιτοβολώνα της Σικελίας.

Ο ανιχνευτικός περίπατος στα ερείπια των Λεοντίνων

Είναι ένα απερίγραπτο φαινόμενο να στριφογυρίζει όλη η ιστορία χιλιετηρίδων στις σκέψεις σου, ατενίζοντας τα ερείπια των αρχαίων ελληνικών πόλεων. Ο Ιέρωνας φαίνεται για λίγο καιρό είχε καλύτερη φήμη του αδελφού του, αλλά μετά από λίγο τον κατέκριναν. Δυσπιστούσε απέναντι στον Πολύζαλο και ήρθε μεταξύ του σε στρατιωτική διαμάχη, όταν το 467 π.Χ. απεβίωσε υποχώρησε η τυραννίδα. Όπως είχαμε αναφέρει μετέφερε το 476 βίαια τους κατοίκους της Νάξου και της Κατάνης στους Λεοντίνους. Το 474 π.Χ. ανταποκρίθηκε στην επιθυμία της Κύμης και έστειλε ναυτικό και νίκησε τους Ετρούσκους σε μία ναυμαχία στον κόλπο της Νεάπολης, που ο Πίνδαρος αναβιβάζει αυτήν την νίκη υψηλότερα από την νίκη της ΙΜΕΡΑΣ που περιέγραψα σε προηγούμενα άρθρα μου και ετούτη η περίπτωση ίσως να έχει συμβεί για μοναδική φορά στην Σικελική τυραννία από ελληνικές πατριωτικές σκέψεις. Ο Finley, σ.81, αναφέρει την αρχαϊκή, ηρωική τοποθέτηση των αρχαίων, μίας μεγαλομανίας, αν σκεφτεί κανείς τον αριθμό και το μέγεθος των ναών. Ο Φίνλευ αναφέρει ότι πόσο καιρό διήρκεσε η φιλονικία μεταξύ Συρακουσών και Λεοντίνων δεν είναι γνωστό. Το έτος 427 π.Χ. ήτανε ένα μεγάλο μέρος της Σικελίας μπερδεμένο στις αλληλοδιαμάχες.

Ιμέρα, Γέλα και ίσως ο Σελινούντας από την πλευρά των Συρακουσών και από την άλλη πλευρά Καμαρίνα, Κατάνη και η μικρή Νάξος και όσο μπορούσαν , μερικοί υπόδουλοι των Συρακουσών. Ο Ακράγαντας κατά παράξενο τρόπο φαίνεται να παρέμεινε ουδέτερος, ενώ από την Νότια Ιταλία έλαβαν θέση οι Λοκροί για τις Συρακούσες και το Ρήγιο για τους Λεοντίνους . Ο αγώνας διάρκεσε και από τις δύο πλευρές των θαλάσσιων στενών περισσότερο από δύο χρόνια, ακόμα και η Λιπάρα είχε δεχθεί επίθεση. Στην εσωτερική πολιτική της Μεσσήνης ξέσπασε κρίση και εκεί άλλαξαν την πλευρά υποστήριξης, ενώ στο Ρήγιο – ξέσπασαν επικίνδυνες εσωκομματικές και κοινωνικές διαμάχες. Όταν το 427 π.Χ. οι Συρακούσες επιτέθηκαν στους Λεοντίνους ζήτησαν βοήθεια στα πλαίσια της συμφωνίας με την Αθήνα, και οι Αθηναίοι έστειλαν ένα βοηθητικό σώμα από είκοσι πλοία.

Εξαιτίας των διαφορών συναντήθηκαν όμως το 424 π.Χ. μετά την πρωτοβουλία της Γέλας και της Καμαρίνας, αντιπρόσωποι των Ελληνο-Σικελιανών πόλεων συλλογικά σε ένα κογκρέσο στη Γέλα και έκλεισαν ειρήνη. Όπως αναφέρω σε προηγούμενα άρθρα μου ο Συρακούσιος Ερμοκράτης, ήτανε η μοναδική ιστορική προσωπικότητα, που διεσώθη από εκείνη την εποχή, και ο οποίος στο κύριο επιχείρημά του ανέφερε για το τέλος των πολέμων στη Σικελία, αλλιώς οι Αθηναίοι θα καταβροχθίσουν το νησί. Οι Αθηναίοι στρατηγοί στη Σικελία έλαβαν γνώση της ειρήνης χωρίς αντιδράσεις και οδήγησαν τα στρατεύματα πάλι πίσω στην Πατρίδα, όπου γι αυτό τιμωρήθηκαν.

Στους Λεοντίνους ξέσπασε εμφύλιος πόλεμος και το 422 οι ανώτερες τάξεις κάλεσαν τις Συρακούσες σε βοήθεια. Οι Συρακούσες έσπευσαν σε βοήθεια και εξεδίωξαν τους απλούς ανθρώπους έξω από την πόλη. Προς ποια κατεύθυνση έφυγε ο κόσμος δεν ξέρει κάποιος, και όμως βρήκαν μερικοί τον δρόμο στην Μητρόπολη Χαλκίδα στην Εύβοια και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας. Οι Λεοντίνοι γκρεμίστηκαν, και το νικηφόρο ολιγαρχικό κόμμα μετακόμισε στις Συρακούσες. Μερικοί όμως εκεί και μετά από λίγο χρόνο δεν ήτανε ευχαριστημένοι, και επέστρεψαν στο έδαφος των Λεοντίνων και απευθύνθηκαν ξανά για βοήθεια στην Αθήνα. Αυτή τη φορά όμως οι Αθηναίοι ήτανε προσεκτικότεροι και έστειλαν μόνο μία αποστολή, που χωρίς δυσκολίες αποφάσισε, ότι για την Αθήνα θα ήτανε καλύτερα, αν αυτή την χρονική περίοδο δεν επιχειρούσαν καμία περαιτέρω στρατιωτική επέμβαση.

Μετά πάλι μετακομίστηκε η σκηνή στο Δυτικό μέρος του νησιού. Το έτος 416 π.Χ. βρισκότανε ο Σελινούντας και η Σεγέστα πάλι σε πόλεμο, υπήρχαν φιλονικίες στα συνοριακά εδάφη και άλλες διαφορές, που προήλθαν από μεικτούς γάμους. Οι Συρακούσες υποστήριζαν τον Σελινούντα και η Σεγέστα ζήτησε βοήθεια από την Καρχηδόνα. Όταν έμεινε η παράκληση χωρίς επιτυχία, απευθύνθηκε η Εγέστα στην Αθήνα, όπου μία αποστολή αναφέρθηκε στην παλιά συγγένεια, και υπενθύμισε την κακή τύχη των Λεοντίνων και υποσχέθηκε μία πλουσιοπάροχη αποζημίωση.

Προτού αποταθεί η Εγέστα στην Αθήνα είχανε προηγηθεί πολιτικές διαμάχες με την συνοριακή πόλη Σελινούντα και η εισβολή των Σελινούντιων στην περιοχή της Εγέστα. Μάταια όμως η Εγέστα είχε προσκαλέσει τις Συρακούσες, τον Ακράγαντα και επίσης και τους Καρχηδονίους της πλησιέστερης Επικράτειας και άλλες πόλεις των Σικούλων να επέμβουν, και παρόλα που αποδέχθηκαν τη δεσμευτική απόφαση της Γέλας, είχανε τρομοκρατηθεί από μία ηγεμονία των Συρακουσών.

Τελικά εκείνη η επιδρομή στις Συρακούσες κατέληξε σε καταστροφή, που μπορούσε ασφαλώς να αποσοβηθεί, όπου περιγράφω σε άλλα μου άρθρα. Μεταξύ 404 και 402 π.Χ. επεχείρησε ο Διονύσιος επιθέσεις εναντίον διαφορετικών σικελικών κοινοτήτων, επίσης κατέλαβε την Κατάνη και την Νάξο διαμέσου προδοσίας και οδήγησε μαζί και τους ανθρώπους των Λεοντίνων να μετακομίσουν στις Συρακούσες.

Οι Ρωμαίοι στην Σικελία επανέλαβαν μια πρακτική, που είχαν αναπτύξει στη δική τους στερεά: Δημεύουν στο όνομα της Πολιτείας τη γαιοκτησία εκείνων, που έχουν συμπεριλάβει ως εχθρούς τους. Μερικές φορές ολόκληρες κοινότητες, όπως π.χ. τους Λεοντίνους, συχνότερα όμως μεμονωμένες οικογένειες ή άνδρες. Τον 2ο π.Χ. αιώνα βρισκότανε η Σικελία όπως η Ιταλία σε αυξημένο μέτρο προσφοράς φτηνής εργασίας σκλάβων, όπου οι ευκατάστατοι οδηγήθηκαν στην επέκταση σε ιδιοκτησίες κτημάτων και βοσκοτόπων. Η Ιταλία ήτανε στη Σικελία μια ξένη χώρα.

Οι περισσότεροι Σικελιανοί, ανεξάρτητα από ποια ιθαγένεια καταγόταν, μιλούσαν Ελληνικά και ήτανε η μητρική τους γλώσσα, ως τον 1ο προ Χριστού αιώνα, ακόμα και στο τομέα της Διοίκησης έπρεπε να διαπεράσουν την λατινική. Ο Verres μπορούσε να συνεννοηθεί μόνο με διερμηνείς. (Ο Verres ήτανε ο κυβερνήτης της Σικελίας το 73-71 π.Χ. και έγινε γνωστός ως αχαλίνωτος λαφυραγωγός του νησιού και κατηγορήθηκε για υπεξαίρεση εκατομμυρίων ποσών.., βλέπε δίκη του Cicero εναντίον του Verres, 70 π.Χ. )

Επίσης και στον πολιτιστικό τομέα ήτανε η Σικελία ουσιωδέστερα ελληνικά διαμορφωμένη : Το στιλ των συλλογικών οικοδομημάτων παρέμεινε ελληνικό, δυτικοί αγγελιοφόροι ταξίδευαν τριγύρω στο νησί και προσκαλούσαν Σικελιανούς αντιπροσώπους στους ιερούς τόπους των Δελφών και άλλων πανελλήνιων τόπων και ακόμα και στους ολυμπιακούς αγώνες και πάντα κέρδιζε ένας Σικελιανός. Από το έτος 535 μετά Χριστών έπεσε η Σικελία στην Ανατολική Ρώμη ( μετέπειτα ονομασθείσα Βυζαντινή Αυτοκρατορία) κάτω από τον Βελισάριο και διάρκεσε ως το τέλος του 9ου αιώνα. Είναι μία εποχή που απαιτείται ιδιαίτερη εξονυχιστική έρευνα.

----------------------------------------

Παρατήρηση: Οι αρχαίοι Έλληνες σοφοί έθεσαν όλα τα βασικά ζητήματα της φιλοσοφίας, τόσο τα θεωρητικά όσο και τα πρακτικά και απάντησαν σε αυτά με το χαρακτηριστικό στο ελληνικό πνεύμα διαφάνεια και καθαρότητα. Δημιουργήσανε τις βασικές έννοιες της φιλοσοφίας και επειδή η φιλοσοφία και η φυσική ήταν αρχικά αδιαχώριστες, δημιούργησαν επίσης ένα μέγιστο μέρος από τις έννοιες της φυσικής επιστήμης διαμέσου των οποίων κινείται και εμπνέεται ολόκληρη η μετέπειτα ευρωπαϊκή φιλοσοφία και επιστήμη. Και όμως, εμείς οι νεώτεροι Έλληνες έχω τη υποψία, πως αγνοούμε αυτήν τη θαυμάσια και μεγάλη πνευματική κληρονομιά μας. Θα ήτανε προσεχώς ενδιαφέρουσα μια περαιτέρω ιστορική ανασκόπηση του Γοργία και της εποχής του.

Ποιος ήτανε ο ρήτορας Γοργίας από τους Λεοντίνους, που εξηντάρης ζήτησε στρατιωτική βοήθεια από τους Αθηναίους για να προασπίσει την Πατρίδα του κατά των Συρακουσών, όπου οι ικανότητες του Λόγου του συνάρπασαν σχεδόν όλους τους πολιτικούς ηγέτες και διανοούμενους της εποχής του, έλαβε την υποστήριξη, όπου και έζησε ως τα 110 χρόνια ;

Ποιος ήτανε ο Γοργίας ως σοφιστής και ρήτορας από τους Λεοντίνους, μαθητής του Εμπεδοκλή από τον Ακράγαντα, σύγχρονος του Πρωταγόρα, που μελέτησε τις θεωρίες των Ελεατών και Ιώνων φιλοσόφων και παρακολούθησε μαθήματα ρητορικής πλησίον των διάσημων ρητόρων της εποχής; Γιατί είναι ο Γοργίας ένας σοφιστής; Αλλά και γιατί ίσχυε ο πατέρας της σοφιστικής; Είναι η σοφιστική, ό,τι και να είναι συνδεδεμένη με την ρητορική απαραίτητη ; Ποιος ήτανε ο Γοργίας, που εκφώνησε τον «πυθικό» λόγο στους Δελφούς; Ποιος ήτανε ο Γοργίας, που εκφώνησε στην Ολυμπία τον λόγο του «Ολυμπικός», και όπου εκεί υποστήριξε την ιδέαν της καταπαύσεως των μεταξύ των ελληνικών πόλεων πολέμων και της συνενώσεως των ελληνικών δυνάμεων κατά των βαρβάρων της Ασίας, ιδέαν την οποίαν διαπραγματεύεται βραδύτερα ο Ισοκράτης στον «Πανηγυρικό» του; Γιατί ο Γοργίας μεταξύ των σοφιστών χαρακτηρίζεται ως τα μέγιστα που συντέλεσε στην καθαυτού φιλοσοφική κίνηση της αρχαιότητας και δύναται επαξίως να χαρακτηριστεί ένας από των περισσοτέρων σπουδαίων με την προσωπικότητα και παραστατικότητα του ύφους του, ως και την ισχυρά του σκέψη και της επιτηδευμένης απαγγελίας;

Πηγή: Jacques Brunschwig . Geoffrey Lloyd : DAS WISSEN DER GRIECHEN . Eine Enzyklopadie, Fink, Μόναχο 2000, ( εγκυκλοπαίδεια με 914 συνολικά σελίδες)
Birgit Carnabuci: SIZILIEN, DUMONT – Kunst Reisefuhrer, Koln 1998
Marco Polo: Italien . Sud und Sizilien, 1997, Sizilien 2002
Eva Grundel . Heinz Tomek: SIZILIEN, Richtig Reisen, DUMONT, Koln 1997
Guide de Agostini: Archaologisches Sizilien, Instituto Geografiko, REGIONE SICILIA, Novara 1995
Lexikon der Alten Welt, Albartos, Dusseldorf 2001
M.I.Finley: Das antike Sizilien, dtv, Mόναχο 1993
Valerio M. Manfredi: Οι Έλληνες της Δύσης, Νέα Σύνορα, Αθήνα 1997
Finley/Mack Smith/Duggan: Geschichte Siziliens und der
Sizilianer, -Beck,- Μόναχο 1998, Baedeker, Siyilien
Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό Ηλίου, Αθήνα
Βλέπε και σειρά άρθρων μου: www.kn-megalexandros.gr, καθώς επίσης και www.asxetos.gr, ΕΛΛΑΣ - ΦΩΣ

Φωτογραφίες:
Μαρμάρινη κεφαλή ενός Κούρου στους Λεοντίνους από την ελληνική εποχή. Η λεγόμενη “κεφαλή-Biscari”, σήμερα φυλάσσεται στο Μουσείο της Κατάνης.

Χάρτης της Σικελίας με τις τρεις περιηγήσεις μου των αξιοθέατων της Μεγάλης Ελλάδας
1.ταξίδι γύρος της Σικελίας, Παλέρμο,____ Σέλινους, Ακράγας, Συρακούσες, Κατάνη, Ταορμίνα, Λετογιάννη,Μεσσινα, Κεφαλού, Παλέρμο…
2.Ταξίδι--- ---Κατάνη, Νότο, Συρακούσες, Λεοντίνοι, Ακραι, Νάξος, Ταορμίνα..
3. ταξίδι……. Κατάνη, Ταορμίνα, Κατάνη, Εννα, Παλέρμο..., Σεγέστα, Σέλινους,
Ακράγας, Συρακούσες, Κατάνη…

Ορτυγία των Συρακουσών, Φώτο: Κωνσταντίνου Σ. Ναλμπάντη Έναν περίπατο στην περιοχή ξεκινά κάποιος καλύτερα από την δεντροφυτεμένη λεωφόρο Αντόρνο με το βλέμμα στο Porto Grande,
σκεπτόμενος τη σκηνή εκείνης της αδικαιολόγητης μάχης μεταξύ των Αθηναίων και Συρακούσιων το έτος 413 π.Χ.. Κυρίως τις απογευματινές ώρες είναι ο πιο αγαπημένος περίπατος διαμέσου της λεωφόρου που οδηγεί κατ΄ ευθείαν στη ειδυλλιακή ιστορική πηγή της Αρέθουσας. Απελευθέρωση των Συρακουσών στο Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο από το γύρισμα του φιλμ. Φώτο: Κων/νου Σ. Ναλμπάντη

Παρθενόπη - Νεάπολη ήτανε το ποιητικό όνομα 800 π.Χ. Φώτο: Κων/νου Σ. Ναλμπάντη Το Καστέλο Nuovo διαμέσου μίας περιποιημένης εγκατάστασης πάρκου είναι ένα οικοδόμημα έμβλημα της Νεάπολις. Οι Έλληνες ήτανε ρωμαίοι πολίτες με ελληνική γλώσσα. Οι Έλληνες επιτρεπότανε επίσης ως ρωμαίοι πολίτες να έχουν ένα Προνόμιο, που τους καθιερώθηκε από το 89 π.Χ. να διατηρούν χωρίς περιορισμό τη γλώσσα, τα ήθη και έθιμά τους. Νεάπολη, Galleria Umberto I ένα γενναιόδωρο μοντέρνο κέντρο αγοράς και στοά καταστημάτων. Φώτο: Ο-Γ. Ναλμπάντη Πομπηία: Άποψη της αρχαίας πόλης και όπισθεν ο Βεζούβιος. Η καταστροφή της Πομπηίας και του Herkulaneum επήλθε το 79 μετά Χριστού. Φώτο: Κων/ νου Σ. Ναλμπάντη

Σεγέστα, ο δωρικός ναός που χρονολογείται στο τέλος του 5ου π.Χ. αιώνα. Το 416 π.Χ. η Σεγέστα ήρθε σε διαμάχη με τους γείτονες του Σελινούντα, όπου το 415/416 κάλεσε σε βοήθεια την Αθήνα και το 413 π.Χ. επήλθε η καταστροφή των Αθηναίων στο Porto Grande των Συρακουσών. Φώτο: Κων/νου Σ. Ναλμπάντη

Ακράγας Τα λεγόμενα «Εκκλησιαστήρια» 6ο π.Χ. αιώνα, το ιδιόρρυθμο ανοιχτό και στρογγυλό οικοδόμημα επεσήμαναν οι αρχαιολόγοι ως παραδείγματα δημοκρατικών οικοδομημάτων, διότι εξυπηρετούσαν τους πολίτες ως τόποι συγκέντρωσης και λήψη αποφάσεων. Στο Εκκλησιαστήριο του Ακράγαντα μπορεί να διακρίνει κανείς ευδιάκριτα τις επεξεργασμένες πλάκες πέτρας. Φωτο: Κων/νου Σ. Ναλμπάντη

Τοπίο της Ίσκιας. Λίγα χιλιόμετρα από τη φωτογραφία βρίσκεται η Πιθηκούσα, όπου εκεί περίπου τον 8ο π.Χ. αιώνα φθάνουν οι πρώτοι Ευβοείς αποικιστές από την Χαλκίδα της Ερέτριας για να εγκατασταθούν μόνιμα. Περίπου το 730-720 π.Χ. γνωστοποιήθηκε το ελληνικό αλφάβητο και ήτανε το μεγαλύτερο επίτευγμα που παρέλαβαν από τους Έλληνες οι εντόπιοι πληθυσμοί της κεντρικής Ιταλίας. Η Πιθηκούσα βρίσκεται στη σημερινή πόλη Lacco Amero και το Μουσείο που βρίσκεται στη Villa Arbusto πρέπει να το επισκεφτείτε, εκεί ενημερώνεστε για τους πρώτους Έλληνες και την ελληνική γραφή.