328:Magna Graecia: ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΜΕΓΑΛΗ ΕΛΛΑΔΑ ΠΕΡΙΠΑΤΟ ΣΤΑ ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ ΤΩΝ ΣΥΡΑΚΟΥΣΩΝ

Γράφει ο : Κωνσταντίνος Σ. Ναλμπάντης, Κολωνία


Προλεγόμενα Περίπου 750 - περίπου 580 π.Χ. Ελληνικός ( και φοινικικός ) αποικισμός Zankle - Νάξος - Συρακούσες - Λεοντίνοι - Κατάνη- Μέγαρα . Περίπου 700 Motya φοίνικες. Περίπου 688 Γέλα. Περίπου 650 Ιμέρα . Περίπου 630 Σέλινουν . Περίπου 600 Καμαρίνα . Περίπου 580 Ακράγας , Πένταλθλος . Περίπου 570 - 555 Φάλαρις Τύραννος του Ακράγαντα .

Περίπου 530 ήττα των Φωκαείων στην Κορσική . 505 - 466 0ι πρώτοι τύραννοι . 505 - 491 Κλεάνδης και Hippokrates στη Γέλα . 499 - 494 ιωνική εξέγερση εναντίον των Περσών . 491 - 485 Γέλων στη Γέλα . 490 - 494 Περσικοί πόλεμοι . 488 - 472 Θήρων στον Ακράγαντα . 485 - 478 Γέλων στις Συρακούσες . 483 ο Θήρων κυριεύει την Ιμέρα . 480 καρχηδονιακή επιδρομή και ήττα τους στην Ιμέρα . 476- 467 Ιέρων Ι . 466 - 405 Δημοκρατικό ενδιάμεσο παιχνίδι . περίπου 452 Αφετηρία της εξέγερσης του Δουκέτιου . 440 θάνατος του Δουκέτιου. 431 - 404 Πελοποννησιακός πόλεμος . ( Θα συνεχιστεί στα επόμενα άρθρα μου)

Γενική ανασκόπηση

Η ιστορία των Συρακουσών και της Σικελίας αρχίζει από τις αρχές του 8ου π.Χ. αιώνα με την ελληνική εποίκηση. Περισσότερες από 100 αποικίες ιδρύθηκαν από τους Έλληνες, που πολλές απ΄ αυτές σε Δύναμη και Πολιτισμό ανταγωνιζότανε με την Μητρόπολη.

Ο Αρχείας από την Κόρινθο προσόρμισε το 734 π.Χ. στην περιοχή του έλους , στο νησί της Ορτυγίας. Ήτανε η ενεργοποιημένη εποχή της φυγής ανήσυχων ψυχών, μαζί με την αποικιακή πολιτική, που ήτανε η αφορμή, να ξεπεράσουν τα όρια της Αιγιακής θάλασσας και όλο και περισσότερο τον προσανατολισμό προς τη Δύση και να προωθηθούν ως τους κίονες του Herkules.

(Παρέκβαση) Και επιτρέψτε να συμπληρώσω, ένα άλλο τραγικό γεγονός που ήτανε η Μικρασιατική τραγωδία των ετών 1914- 1924, που μετέτρεψε τους πρόσφυγες σε λαό της υποχρεωτικής διασποράς των πέντε Ηπείρων, όπου όμως τα αθεράπευτα τραύματα της γενιάς του πολέμου, της βίας, της αδικίας, του πόνου και του ξεριζωμού, αλλά και των ανθρώπων απόβλητων της ελληνικής κοινωνίας που συναντούμε σήμερα στους πέντε Ηπείρους, παραμένουν ακόμα αθεράπευτα.

Σε αυτά προστίθεται μία μεγαλύτερη ακόμα αθεράπευτη ανθρώπινη, ψυχολογική καταστροφή, που όλα είναι η αιτία για τη μετάδοση από γενιά σε γενιά, χωρίς μέχρι σήμερα να μπορέσουμε να επιδιώξουμε την κριτική ανάλυση του παρελθόντος και την πόλωση των πληγών, ώστε να επεξεργαστούμε τις αρνητικές εμπειρίες παραγωγικά, ούτως ώστε τέτοιες εθνικές συμφορές να μην επαναληφτούν ποτέ πια. (Τέλος της παρέκβασης)

΄0ταν ο Αρχείας έφτασε πλησίον των πηγών της Αρέθουσας, δεν είχε ονειρευτεί από την ομορφιά του μεγάλου, φυσικού λιμανιού, αλλά πείστηκε πολύ αργότερα ο μεγάλος τύραννος Γέλων, από την στρατηγική του σπουδαιότητα. Η δελεαστική ομορφιά του μικρού νησιού της Ορτυγίας , καθισμένος και συλλογισμένος κι εγώ παραπλεύρως της πηγής της Αρέθουσας, κοιτάζοντας τον PORTO GRANDE, το μεγάλο λιμάνι, για την «αδικαιολόγητη» εκείνη εποχή του 413 π.Χ., που στέρησε την απανταχού ελληνική αλληλεγγύη και την προώθηση του ελληνικού πολιτισμού και όμως εγώ διαπιστώνω τη δελεαστική ομορφιά προσωπικά , που δεν περιγράφεται, αλλά συγχρόνως οι σκέψεις στρέφονται σε εκείνη την εποχή.

H αιτία της άφιξης των Κορινθίων δεν μπορεί εύκολα να καθοριστεί ιστορικά. Παραδέχεται κάποιος, ότι η μετανάστευση των Ελλήνων προς τις Δυτικές χώρες ήτανε ένα οργανωμένο κίνημα από τις μητέρες-πόλεις, που δεν είχαν μόνο στη πρόθεσή τους, να εποικήσουν σε νέες περιοχές, αλλά επίσης να δημιουργήσουν και νέες συλλογικές κοινωνίες.

0ι ουσιώδεις προϋπόθεση των νέων Συνοικισμών ήτανε οι σχέσεις με την Μητρόπολη, που ήθελαν με την ίδρυση ενός νέου οικισμού, να επιδιώξουν με αρχιτεκτονικά μέτρα, Στιλ και μεγαλειότητα σε σύντομο χρόνο να ξεπεράσουν ην Αθήνα και την Κόρινθο. Βλέπε: Paolo Ciurcine: Eine kurze Geschichte der Stadt Syrakus, Italia Sebastiano - Syrakus, S. 3.



1. φωτογραφία: Ευρώπη (Μυθολογία) ΄0πως αφηγείται ο Ησίοδος η Ευρώπη ήτανε θυγατέρα του Φοίνικα και της Τηλεφάσσης. Την είδε ο Ζευς να διασκεδάζει με τις συντρόφισσές της σε λιμένα της φοινικικής παραλίας να συλλέγουν άνθη και θάμπωσε από το κάλλος της. Φλεγόμενος από έρωτα μεταμορφώθηκε σε λευκό ωραιότατο ταύρο και την πλησίασε με πραότητα. Η αναπνοή του απέπνεε άρωμα ρόδων. Η πραότητά του παραπλάνησε την Ευρώπη η οποία κάθισε στις ράχες του. Και τότε ο ταύρος έτρεξε ορμητικά στη θάλασσα και ρίχτηκε με το πολύτιμο φορτίο στο κύμα και πέρασε από την φοινικική ακτή στη Κρήτη. ..

Από εδώ πήρε η Ήπειρός μας το όνομά της Ευρώπη και απεικονίζεται σήμερα σε άλλη μορφή και στα ελληνικά κέρματα του Ευρώ. Φωτο: Κωνσταντίνου Σ. Ναλμπάντη, Κολωνία. Από το Αρχαιολογικό Μουσείο του Παλέρμου της Σικελίας.

Βέβαια τότε ήτανε η πενιχρή κατάσταση στις πόλεις Ερέτρια, Μέγαρα, Κόρινθος ή Άργος, που υποχρέωναν πολλούς ανθρώπους στην μετανάστευση σε λιγότερες κατοικημένες ακτές της Μεσογείου, κυρίως στην Νότια Ιταλία, που αυτήν την εποχή χαρακτηριζότανε ως η ΜΕΓΑΛΗ ΕΛΛΑΔΑ.

.Αργότερα ο Αρχείας κατέλαβε με τους ακολούθους του το νησί και έκανε τους ιθαγενείς κατοίκους υποτελείς του…,ενώ ο Θουκυδίδης περιγράφει, ότι οι πρώτες σχέσεις των ιθαγενών κατοίκων του νησιού ήτανε πολύ καλές και αναφέρει, ότι ο Hyblon , βασιλιάς των Σικούλων, τους έδωσα μία χώρα, όχι πολύ μακριά από την σημερινή Augusta, όπου ιδρύθηκε η πρώτη Συνοικία, Megara Hyblea.

Από την συγχώνευση μεταξύ Ελλήνων και Σεκούλων δημιουργήθηκε ένας νέος «Σικελιώτικος» πολιτισμός, που επιτεύχθηκε σε υψηλά σημεία τον 5ο π.Χ. αιώνα. Πολύ ενωρίς εξαπλώθηκε η νέα πόλη στη στεριά. Στα Δυτικά δημιουργήθηκε ο Ακράγαντας, που λεγότανε η « χώρα των άγριων αχλαδιών». Και κατά την συνήθεια των λαών ελληνικής προέλευσης δημιουργήθηκαν οι αποικίες Ακραί, Κασμένες και Καμαρίνα.

0ι υπόδουλοι Σικούλοι εκτελούσαν κατά το πλείστον τις δύσκολες εργασίες στην αγροτική οικονομία ως δουλοπάροικοι (Killirioi) και στασίαζαν συχνά εναντίον των γαιοκτημόνων (Geomoroi) . Τον 5ο π.Χ. αιώνα εξεδιώχθησαν από τις Συρακούσες οι Geomoroi και ζήτησαν να προφυλαχθούν στον Γέλωνα , τον τύραννο της Γέλας, που ήτανε τότε μία από τις ισχυρότερες πόλεις της Σικελίας, ελληνικής ίδρυσης.

Ο Γέλων οδήγησε τους γαιοκτήμονες πίσω στις Συρακούσες και έγινε το έτος 485 π.Χ. ο τύραννός τους. Αυτός εκτιμούσε τα φυσικά προτερήματα των Συρακουσών και άρχισε να επεκτείνει την πόλη και αξίωνε την εγκατάσταση μεταναστών από άλλες περιοχές στην νέα Συνοικία της Νεάπολης και Τύχα….0 Γέλων θεωρείτο ένας έξοχος Διοικητικός και στρατηγός αρνήθηκε τις αξιώσεις των Καρχηδονίων και μαζί με τον Θήρωνα από τον Ακράγαντα νίκησαν τους Καρχηδονίους στην ΙΜΕΡΑ το 480 π.Χ. που θα ήθελα να αναφερθώ αναλυτικά σε άλλο μου άρθρο.Αυτή η ξαφνική νίκη γιορτάστηκε με την οικοδόμηση μερικών ναών. 0 γνωστότερος είναι ο ναός της Αθηνάς στην Ορτυγία των Συρακουσών.

2.φωτογραφία: Ηλιοβασίλεμα από την Ορτυγία των Συρακουσών καθισμένος δίπλα από τις φημισμένες πηγές της Αρέθουσας, εδώ όπου έφτασαν οι πρώτοι Έλληνες και από εδώ ατενίζω το «Μεγάλο Λιμάνι» και με λύπη την απερίσκεπτη επιχείρηση του 413 π.Χ. Εδώ στο μεγάλο λιμάνι φονεύθηκαν ο Νικίας, ο Λάμαχος και ο Δημοσθένης ο στρατηγός , και από τους αιχμαλώτους δεν σώθηκε σχεδόν κανείς με εξαίρεση ίσως όσους πωλήθηκαν στα σκλαβοπάζαρα ή γνώριζαν να απαγγέλλουν στίχους του Ευριπίδη. Αυτός ο καταστρεπτικός για τον ελληνικό πολιτισμό πόλεμος, στοίχισε τριάντα χιλιάδες από τους καλύτερους άντρες της Αθήνας και τριακόσια πολεμικά πλοία, αλλά και η Αθήνα δεν κατάφερε ποτέ να ορθοποδήσει από την καταστροφή εκείνη. Φωτο: Κωνσταντίνου Σ. Ναλμπάντη, Κολωνία

Με τους αιχμαλώτους του πολέμου ήτανε ο Γέλων πολύ σκληρός. Τους είχε βάλλει να εργάζονται στα λατομεία και να σπάζουν τις πλάκες για την οικοδόμηση των αξιοθέατων και της επέκτασης της πόλης. 0 Γέλων μετά το θάνατό του το έτος 478 π.Χ. και ενώ ακόμα δεν είχαν τελειώσει τα επιτεύγματά του, είχε τιμηθεί ως ιδρυτής της Πατρίδας.

Τον ακολούθησε ο αδελφός του Ιέρων Ι., που συνέχισε το έργο του προκατόχου του, αυτός στο παλάτι του είχε προωθήσει τον πολιτισμό και τη φιλοσοφία και καλώντας ακόμα και ποιητές στο παλάτι του. 0 Πίνδαρος τραγούδησε την τόλμη του Ιέρωνα ως οδηγό της αμάξης στις ιπποδρομίες, ο Αισχύλος έχει δημιουργήσει εδώ μερικές τραγωδίες και ο Σιμωνίδης παρέμεινε για μακρύ χρονικό διάστημα στο παλάτι του.

Επίσης και ο Ιέρωνας είχε στρατιωτικές επιτυχίες εναντίον των Ετρούσκων το 474 π.Χ., εναντίον των Νοτιο-ιταλικών λαών και κυρίως Σικελιανές πόλεις ιωνικής ίδρυσης που ήτανε σημαντικές.

Εδώ θα ήθελα να τονίσω ιδιαίτερα και πρέπει να αναφερθεί για την μετέπειτα ανασκόπηση της ιστορίας μας, ότι οι σχέσεις των ελληνικών αποικιακών πόλεων μεταξύ τους αντικαθρέφτιζαν τη φιλονικία μεταξύ των Δωρικών φυλών με την Μητρόπολη Σπάρτη και τις ιωνικές φυλές με την Αθήνα ως πρωτεύουσα.

Αυτή η φιλονικία ξέσπασε στην Ελλάδα με τον Πελοποννησιακό πόλεμο το έτος 431 π.Χ. μεταξύ των Συρακουσών, κορινθιακής καταγωγής, αλλά δωρικής φυλής, έπρεπε σύμφωνα με αυτόν τον συνδυασμό επίσης να συγκρουστεί και με τις Σικελιώτικες πόλεις ιωνικής καταγωγής.

Μετά τον Ιέρωνα Ι συνέχισε με τον Θρασύβουλο, που χαρακτηριζότανε σαν ένας βίαιος και αχρείος άνδρας», όπως τον έχει περιγράψει ο Διόδωρος ήτανε μία περίοδο εσωτερικών αγώνων με την ανώτερη τάξη μίας νέας ολιγαρχίας που απεφάσισε των διωγμό των Διομενίδων. Σαράντα χρόνια κυριάρχησε ειρήνη και προκοπή στην πόλη.

Στον ορίζοντα φαινότανε όμως η πρόθεση μίας ένωσης των πόλεων του ελληνικού πολιτισμού σε ένα κράτος των Σικούλων. 0 Ducezius ανέλαβε την υπόθεση, αλλά υπέστη με την ακολουθία του το 450 π.Χ. στην περιοχή Νόμε μία καταστροφική ήττα. Βλέπε και: SYRAKUS –Kunst - Geschichte -Naturschönheiten

Για τα αίτια του πελοποννησιακού πολέμου, τα αίτια για τον πόλεμο των
Αθηνών, τον κίνδυνο των Καρχηδονίων και για την Ρωμαϊκή κυριαρχία θα πρέπει να ασχοληθώ σε άλλο μου άρθρο.



3. φωτογραφία: Πίνακας της Γοργόνας από την παλιό ναό της θεάς Αθηνάς στην Ορτυγία των Συρακουσών, 6. π.Χ. αιώνα. Φωτογραφία: Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο των Συρακουσών και έκθεση στην Κολωνία: DIE WELT DER GRIECHEN, 21.3. – 23.8.1998 Römisch-Germanisches Museum der Stadt Köln



ΟΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΜΟΥ ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΑΞΙΔΙ

„ ORTIGIA .... ove la fluvial Diana tien sua dimora“ (Pindaro)

Εκείνο το ταξίδι μου « ο Γύρο της Σικελίας και η επίσκεψη των αρχαιολογικών χώρων», το Πάσχα του 1999, που το είχα ονειρευτεί προ πολλού και κυρίως κατά τη διάρκεια της επτάχρονης δικτατορίας στην Ελλάδα - όπως και ένα χρόνο νωρίτερα , ήτανε η επίσκεψη σε τόπους όπου πέρασαν Έλληνες, στη Βόρεια Αμερική, στον Καναδά: Βρετανική Κολομβία και στη Δυτική Αμερική: Καλιφόρνια και μετά στη Νότιο Γαλλία και στη Μασσαλία - και στη συνέχεια ετούτη τη φορά είναι αφιερωμένο τρεις φορές στη Μεγάλη Ελλάδα, την αρχαία Τρινακρία -Σικελία δύο φορές και μία στην Πιθυκούσα-΄Ισκια και την Παρθενόπη..

΄0 αυθόρμητος ταξιδιωτικός ζήλος μου για τη Σικελία για δεύτερη φορά μέσα σε ένα εξάμηνο ήτανε αιτία να αναζητήσω κατάλυμα διανυκτέρευσης μέσω του ιντερνέτ κοντά στην όμορφη πόλη του μπαρόκ Νότο, δυτικότερα των Συρακουσών, σε ένα λόφο, ενδιάμεσα στην πόλη του μπαρόκ Νότο και στην περιοχή Ιllona. Μόλις κατέβηκα από το αεροπλάνο νοίκιασα ένα αυτοκίνητο και συνέχισα τη γνωστή μου διαδρομή προς τις Συρακούσες για τον Νότο.΄0ταν δυτικά των Συρακουσών έφτασα στην πόλη AVOLA με υπερβολική κυκλοφορία των οχημάτων μπερδεύτηκα.

Μόλις έφτασα σε μία κεντρική διασταύρωσης στο κέντρο της πόλης με τροχονόμους, ήρθε η ώρα μίας θετικής διαπίστωσης των τροχονόμων, έστριψα δεξιά σε έναν μονόδρομο και θέλησα να ενημερωθώ. Δύο γοητευτικές γυναίκες τροχονόμοι ρύθμιζαν την κυκλοφορία, όταν η μία ήρθε στο πεζοδρόμιο και κάτω από ένα δένδρο, ευγενικότατη και υπομονετική μου άκουσε και αφού πήρε μολύβι και χαρτί έκανε ένα καινούργιο σχέδιο της διαδρομής μου και σε λίγα λεπτά σταμάτησε για λίγο την κυκλοφορία να έρθω με όπισθεν πίσω και να συνεχίσω στην κατευθείαν οδό… Ετούτη όμως η διαπίστωση έγινε για δεύτερη φορά, διότι όταν βρεθήκαμε μπροστά από έξι μήνες στο Παλέρμο, μας πληροφόρησε ένας ευγενικότατος Καραμπινιέρης για το Παλέρμο, μας οδήγησε σε ένα τουριστικό περίπτερο και όταν εκεί λάβαμε τις απαραίτητες πληροφορίες, μας οδήγησε στην τουριστική Υπηρεσία, όπου εκεί μας χάρισαν ένα καταπληκτικό βιβλίο στη Γερμανική Γλώσσα για όλα τα αξιοθέατα της Σικελίας…

Μετά από την πολιτιστική ενημέρωση της περιοχής του Νότου, εγκαταστάθηκα στις Συρακούσες και μία μέρα προ της αναχώρησης στην παραλία της Νάξου, κάτωθεν του ωραίου ελληνικού Θεάτρου της Ταουρμίνας ( Ταουρμίνιουμ).

Η Ιταλία χωρίς τη Σικελία δεν προσφέρει καμιά εικόνα στην ψυχή. Εδώ είναι αρχικά το κλειδί για όλα “έλεγε ο Γκαίτε για την ιστορία του νησιού.

Και επίσης οι λέξεις του Hugo von Hofmannsthalts:, ότι “αυτό το νησί είναι για εμάς δραματικότερο απ΄ ότι ένα σημείο του κόσμου.“ ΄0ποιος έχει γνωρίσει τη Σικελία μία φορά, όπως εγώ το Πάσχα του 1999 με ευχαρίστηση και αυξημένη χαρά και διασκέδαση έρχεται σε αυτόν τον τόπο πάλι πίσω και όπως εγώ ξανά τον Οκτώβριο του 1999, για να κάνω πάνω από 1.200 χιλιόμετρα με το αυτοκίνητο τριγύρω στις Συρακούσες για να επισκεφτώ , να φωτογραφήσω και να βιντεοσκοπήσω όλα τα ελληνικά και γενικά τα αξιοθέατα όλων των εποχών της γύρω περιοχής.

Και εκείνοι που δεν γνώρισαν ακόμα τη Σικελία ονειρεύονται ανυπόμονα πότε να τη γνωρίσουν. Στο νησί κρύβεται ένα απερίγραπτο φαινόμενο που από αυτό εξέρχεται μία πολύ ιδιαίτερη γοητεία. Μυθολογία και ιστορία, πανέμορφα τοπία και αξιοθέατα συναντιόνται εδώ το ένα πάνω στο άλλο και όπως επίσης και ο πολιτισμός παλαιών παραδόσεων χιλιετηρίδων, μαζί με τους φιλόξενους κατοίκους της. Μόνο λίγα νησιά έχουν παίξει έναν τέτοιο σημαντικό ρόλο στην ιστορία, όπως η Σικελία.

4. Τα θανατηφόρα Λατομεία πίσω από το αρχαίο θέατρο των Συρακουσών, εδώ υπέφεραν και έλειωσαν περίπου 7.000 Αθηναίοι αιχμάλωτοι στον αδελφικό πόλεμο του 413 π.Χ. Φωτο: Κωνσταντίνου Σ. Ναλμπάντη, Κολωνία

Ενδιάμεσα στην Ευρώπη και στην Αφρική ευρισκόμενη στην καρδιά της Μεσογείου, έχει τραβήξει στη διάβαση των εκατονταετηρίδων κατ΄ επανάληψη κατακτητές και εποίκους: Φοίνικες, Έλληνες, Ρωμαίοι, Βυζαντινοί, Άραβες, Νορμανδοί, Στάουφερ, Αραγόνες, Ισπανοί και Ναπολιτάνοι έχουν κυριεύσει το νησί ο ένας μετά τον άλλον.Τα ίχνη αυτών των διαφορετικών πολιτισμών μπορούμε σήμερα να τα πληροφορηθούμε ως επισκέπτες της χώρας αυτής και ασφαλώς θα μείνουμε με την εντύπωση, ότι εδώ στην Ευρώπη υπάρχει ένας εντελώς μοναδικός πολιτιστικός πλουραλισμός. Ακόμα και σήμερα, με τις 120.000 χιλ. πληθυσμό, με την χαώδη Οικοδομική πολιτική , με την οικολογική κακοποιία , ζει και βασιλεύει ακόμα στην ενθύμηση και ανάμνηση του αρχαίου μεγαλείου της και της μεγαλοπρέπειας.

Κατά τον Paolo Ciurcina, και αν μας αρέσει να κρατά πάντα την υπεροχή ο Γέλων των Συρακουσών, ο Διονύσιος και ο Αρχιμήδης και να έχουν από τα μικρότερα

παιχνίδια δύναμης, αν είναι και ακόμα περισσότερο από 2000 χρόνια να βρίσκομε ξανά την ευγενή πολιτική και πολιτιστική παράδοση, σε μία τέτοια έτσι ευεργετική επιρροή όχι μόνο από την Μεγάλη Ελλάδα, αλλά επίσης που είχε επιρροή πάνω ολόκληρο τον τότε γνωστό κόσμο. Και τελειώνοντας ο Ciurcina , γράφει τις φράσεις του Markus Tullius Cicero: « Πολλοί θα έχουν πει σε εσάς, ότι η Συρακούσα είναι η μεγαλύτερη των ελληνικών πόλεων και είναι η ωραιότερη όλων των πόλεων.

Αυτό, ό,τι έχουν πει σε εσάς, είναι ω ! Δικαστέ μου, αλήθεια. Η θέση της δεν έχει επιλεγεί μόνο καλά, αλλά τρέλα, πανώρια να την ατενίζεις, αν έρχεται κανείς από την θάλασσα ή από τη στεριά προς την πόλη». Paolo Ciurcina, SIRACUSA. Eine HISTORISCHE Stadt, Sebastiano, Syrakus.

Η σειρά μας συνεχίζεται και η βιβλιογραφία θα γνωστοποιηθεί στο τέλος.