397:ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ και η Ελλάδα αποχώρησης από τον άνθρακα για ηλεκτρική ενέργεια

Κωνσταντίνου Σ. Ναλμπάντη, Konstantin S. Nalbantis, Köln

Στη Γερμανία αποχώρηση από τον άνθρακα ως το 2038 . Ενώ στην Ελλάδα, που είναι μια κατάμαυρη "ελληνική χώρα" του λιγνίτη, χωριά εγκαταλείπονται αναγκαστικά από τους κατοίκους τους, όπου από την καύση λιγνίιτη ευθύνεται για περισσότερους από 1.200 πρόωρους θανάτους στην Ελλάδα ετησίως.

Προβληματισμός της Γερμανίας

Θα χρειαστούν στη Γερμανία δiσσεκατομμύρια για την περιοχή λιγνιτών της Ρηνανίας. Η Βόρεια Ρηνανία*Βεστφαλία ανέλαβe την πρωτοπορία - και εμπειρογνώμονες θα είναι πρωτοπόροι στο πρόγραμμα αποχώρησης από τον λιγνίτη και τον έλεγχο τα έτη 2023, 2026 και 2029. Η Επιτροπή θέλει να εξέλθη από τον άνθρακα το αργότερο ως το 2038. Η Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία οφείλη ως πρωτοπόρος να αναλάβει δομικές αλλαγές. Η δασώδης περιοχή του Hambacher θα διατηρηθεί. Οικονομικές βοήθειες θα τεθούν έναντι των τιμών υψηλού ρεύματος. Η Επιτροπή του λιγνίτη συνεννοήθηκε, ότι το αργότερο το 2038 θα έχουν παύση όλα τα εργοστάσια παραγωγής ρεύματος του άνθρακα.

Η Ομοσπονδιακή κυβέρνηση πρέπει να αποφασίσει γύρω από τις προτάσεις της Επιτροπής. Το συνολικό πακέτο πρέπει να τεθεί σε ένα κρατικό συμβόλαιο για να είνα δεμευτικό στο συνολικό χρόνο και για τις ερχόμενες Κυβερνήσεις.
Θα ληφθούν μέτρα προστασίας για τους ενήλικους των 58 ετών, για δομικές αλλαγές, νέες θέσεις εργασίας, που θα συζητηθούν την 2. Φερουαρίουυ, όπου η κυβέρνηση του κρατιδίου NRW προσκαλεί στο Bergheim, τους Δημάρχους, περιφερειακούς συμβούλους, βουλευτές της Ομοσπονδιακής κυβέρνησης, βουλευτές του κρατιδίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και τοπικούς υπεύθυνους από την περιφέρεια του άνθρακα σε μια διάσκεψη.
Εκεί οφείλουν να συζητηθούν και να συμβουλευτούν τα επακόλουθα της πρότασης της Επιτροπής του άνθρακα, Επιτροπή που τέθηκε για τον σκοπό αυτό από την Ομοσπονδιακή κυβέρνηση

Προβληματισμός της Ελλάδα

Η ρύπανση από την καύση λιγνίτη ευθύνεται για περισσότερους από 1.200 πρόωρους θανάτους στην Ελλάδα ετησίως. Η απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας πρέπει να υπηρετεί την οριστική απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και τη μετάβαση σε μια σύγχρονη οικονομία μηδανικών εκπομπών, ως την πιο οικονομικά αποδοτική, κοινωνικά δίκαιη και περιβαλλοντικά ορθή λύση. Greenpeace.

O λιγνίτης αποτέλεσε το κυρίαρχο καύσιμο για την παραγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνεται για δεκαετίες. Ο διεθνής και ευρωπαϊκός αγώνας κατά της κλιματικής αλλαγή, η υποχρέωση και της Ελλάδας για την προστασία της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος, αλλαγές στην ευρωπαϊκή περιβαλλοντική νομοθεσία και η ραγδαία πρόοδος στις τεχνολογίες και αποθήκευση ενέργειας, επιβάλλουν την απεξάρτησή μας από το πιο ρυπογόνο καύσιμο στον πλανήτη. Ο άνθρακας που παράγεται θεωρείται μια από τις χειρότερες πηγές τοξικών αερίων ρύπων παγκοσμίως και μάλιστα ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας ανάφερε, ότι μόνο το έτος 2012, 7 επτά εκατομμύρια άναθρωποι έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

Η Κομισιόν λέει: τελειώνετε με λιγνίτη και ΔΕΗ. Η Εξόρυξη λιγνίτη στην Ελλάδα είναι για τους κατοίκους της περιοχής της Δυτικής Μακεδονίας που βρίσκονται τα εργοστάσια τραγική και τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Πολλοί αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας ενώ όσοι είναι υγιείς έχουν πιθανότητες να νοσήσουν στο μέλλον.
Περιβάλλον
Η καύση λιγνίτη για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας επιφέρει καταστροφικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και τη δημόσια υγεία. Στην κατάμαυρη ώρα του λιγνίτη, βρίσκονται χωριά που εγκαυταλείπτονται υποχρεωτικά από τους κατοίκους του. Σε αυτήν την ιστορία των οικισμών οι κάτοικοι των οπίων είχαν την θλιβερή ανυσσιχία να στεριώσουν πάνω στα κάρβουνα με το οποίο ηλεκτροδοτείται ολόκληρη η Ελλάδα. Οι επιπτώσεις αυτές έρχονται να προστεθούν σε μια σειρά αρνητικών εξελίξεων..
Η καύση λιγνίτη καταναλώνει τεράστιες ποσότητες νερού, εκπέμπει ρύπους όπως διοξείδιο του θείου, οξείδια του αζώτου, μικροσωματίδια, βαρέα μέταλλα, μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του ΄λανθρακα, ενώ το οικονομικό κόστος από τις υπερβάσεις των ευρωπαϊκών ορίων αποτιμάται σε πολλά εκατομμύρια ευρώ.

Ο ψεύτικος μονόδρομος του λιγνίτη που έχει επιβληθεί σε μια χώρα, με πλούσια ηλιοφάνεια ,για δεκαετίες στη Δυτική Μακεδονία και την Πελοπόννησο συνοδεύεται από ένα διασφισβήτητο ανθρώπινο κόστος που δεν μπορεί να μετρηθεί μόνο με αριθμούς. Ολόκληρα χωριά που είχαν το "προνόμιο" του λιγνίτη στα εδάφη τους έχουν ερημωθεί, οικισμοί έχουν εκτοπιστεί ώστε να επεκταθούν τα ορυχεία. Εύφορη γη δεν υπάρχει πια.
Οι θέσεις εργασίας που προσφέρει η ΔΕΗ πλέον δεν φαίνονται αρκετές, καθώς η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας είναι πρωταθλήτρια σε ανεργία, ενώ το συσσωρευμένο κόστος στην ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον έχει γίνει δυσβάστακτο.
Οι ανανεώσιμες πηγές (ΑΠΕ) παράγουν όποτε φυσάει αέρας και λάμπει ο ήλιος και όχι όταν χρειάζεται το ρεύμα Οι παραπάνω προβληματικές πηγές ηλεκτρικού ρεύματος πρέπει, όταν δεν παράγουν, να υποκαθίστανται από θερμική παραγωγή που στο συγκεκριμένο σενάριο είναι ο λιγνίτης.
Γενικά, ένα ηλεκτρικό σύστημα με τροφοδοσία πάνω από 20% ΑΠΕ είναι ασταθές.
Όμως, ο λιγνίτης δεν μπορεί να εξασφαλίσει αυτό το ρεύμα. Η ΔΕΗ, αρχικά, σχεδίασε και ανέπτυξε τα λιγνιτωρυχεία με όλο τον εξοπλισμό ηλεκτροκίνητο. Αυτό είναι θετικό υπό την έννοια ότι, σε περίπτωση προβλημάτων στην τροφοδοσία της χώρας με πετρέλαιο, η λιγνιτική ηλεκτροπαραγωγή δεν σταματάει. Όμως τα τελευταία 10 χρόνια η κατάσταση άλλαξε σημαντικά και συγκεκριμένα ο ιδιόκτητος ηλεκτροκίνητος εξοπλισμός παροπλίζεται και αντ’ αυτού χρησιμοποιούνται εργολάβοι με πετρελαιοκίνητα μηχανήματα σε ποσοστό που φθάνει το 50% των εργασιών.

Επίσης, ο σχεδιασμός των ορυχείων τροποποιείται για να ταιριάζει στους εργολάβους, καθιστώντας τα ορυχεία ακατάλληλα για τον βαρύ ηλεκτροκίνητο εξοπλισμό. Έτσι, σε κατάσταση κρίσεως, οι εργολάβοι σταματούν και οι 17,5 TWh του λιγνίτη συρρικνώνονται σε 10 TWh. Και άλλα προβλήματα για το λιγνίτη Με τη συναίνεση διαφόρων Ελληνικών Κυβερνήσεων, η ΕΕ υιοθέτησε ακραίες προδιαγραφές εκπομπής ρύπων για τις μονάδες παραγωγής ΗΕ. Έτσι, από τις 14 λιγνιτικές μονάδες εν λειτουργία σήμερα, θα αποσυρθούν, στις αρχές του επομένου έτους, οι 6 και πιθανολογείται και άλλες 4 το 2020 (10).

Βέβαια θα προστεθεί μία καινούργια μονάδα το 2021 αλλά και τότε η παραγωγή από λιγνίτη δεν θα ξεπερνά τις 10 TWh λόγω προβλημάτων ένταξης των μονάδων στο σύστημα αφενός από την εξωφρενική τιμή του CO2 και αφετέρου λόγω της σημαντικής ανόδου του κόστους του εγχωρίου λιγνίτη. Η χαμηλή παραγωγή θα οδηγήσει σε κλείσιμο των λιγνιτικών εκμεταλλεύσεων ενώ η επαναφορά τους σε κανονική παραγωγή θα απαιτούσε έτη. Και λίγο περιβάλλον Η μεταλλευτική δραστηριότητα διαταράσσει την επιφάνεια του εδάφους, η οποία πρέπει να επανέλθει σε εκμεταλλεύσιμη κατάσταση με το πέρας των εργασιών.
Ο προγραμματιζόμενος σήμερα απότομος τερματισμός των λιγνιτικών εκμεταλλεύσεων θα απαιτήσει σημαντικά κονδύλια για την επαναφορά του εδάφους, τα οποία θα πρέπει να διατεθούν από το κράτος, που με την σημερινή κρίση δεν θα διαθέσει. Αντίθετα (11) με την κανονική ολοκλήρωση των εκμεταλλεύσεων θα υπάρξει, χωρίς επιπλέον κόστος, μια επιφάνεια εδάφους σύμφωνα με την εγκεκριμένη περιβαλλοντική Μελέτη.
Γι’ αυτό, η περιοχή Κοζάνης – Πτολεμαΐδας πρέπει να απαιτήσει την ομαλή ολοκλήρωση των εκμεταλλεύσεων. Πηγή: e-ptolemeos.gr

Η Greenpeace καλεί:

- την ελληνική κυβέρνηση και τη ΔΕΗ να ακυρώσουν τη κατασκευή νέων λιγνιτικών μονάδων, να εγκαταλείψουν οριστικά τον άνθρακα ως το 2030 και να στρέψουν τη χώρα σε ένα καθαρό ενεργειακό μοντέλο του ΑΠΕ.

- να εφαρμόσει τις πλέον σύγχρονες αντιρρυπαντικές τεχνολογίες στις υπάρχουσες λιγνιτικές μονάδες.
- να εκπονήσει και να στηρίξει οικονομικά αναπτυξιακό πρόγραμμα για την ομαλή μετάβαση των τοπικών κοινωνιών, σε Δυτική Μακεδονία και Μεγαλόπολη, στη μεταλιγνιτική εποχή.
- να μετατρέψει την αρνητική πολιτική της σε ευρωπαϊκό επίπεδο και να συνταχθεί με τις χώρες που απαιτούν και επιδιώκουν φιόδοξους και νομικά δεσμευτικούς στόχους ως το 2013 για την προώθηση των ΑΠΕ, την εξοικονόμηση και τις εκπομπές CO2, Greenpeace.

Έγκυρες διεθνείς μελέτες και αναλύσεις αποδεικνύουν τις αρνητικές επιπτώσεις της καύσης του λιγνίτη τόσο στην υγεία των κατοίκων που διαβιούν κοντά στο πεδίο εξόρυξης όσο και στην ατμόσφαιρα και τους υδάτινους πόρους των παρακείμενων περιοχών

Πηγή: Süddeutsche Zeitung, Kölner Stadt-Anzeiger, Greenpeace,WWF
Ζ